Τα χωράφια των πρυτάνεων

Του Πάσχου Μανδραβέλη

Δεν θα ασχοληθούμε με τις αναλογίες διοικητικών υπαλλήλων - εξυπηρετούμενων φοιτητών στο Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο που δημοσιοποίησε ο δραματουργός πρύτανης Θεοδόσης Πελεγρίνης κι αυτό γιατί υπάρχει η προηγούμενη εμπειρία. Είναι γνωστό ότι ενώ για πολλά χρόνια η ελληνική πολιτεία παρείχε στην Ανώτατη Εκπαίδευση ένα από τα υψηλότερα ποσοστά του ΑΕΠ σε ολόκληρο τον ΟΟΣΑ, οι πρυτάνεις γκρίνιαζαν για τη χαμηλή αναλογία χρηματοδότησης ανά φοιτητή. Το τέχνασμα ήταν ο συνυπολογισμός των «αιωνίων» (κάποιος από αυτούς είχε μπει στο Πανεπιστήμιο το 1929!) που «διόρθωναν» προς τα κάτω τα νούμερα. Επομένως τα «δεδομένα» του δραματουργού, ότι 1.316 διοικητικοί εξυπηρετούν 65.682 φοιτητές, χρειάζονται μια διευκρίνιση: με ή χωρίς εκείνους που μπήκαν στο πανεπιστήμιο το 1929; Διότι ξεκαθάρισμα των καταλόγων των αιωνίων δεν θυμόμαστε να έγινε.

Ας υποθέσουμε, όμως, ότι ο κ. Πελεγρίνης έχει δίκιο. Οτι με τους διοικητικούς που θα μείνουν δεν μπορεί να λειτουργήσει με επάρκεια το Καποδιστριακό. Τότε υπάρχει ένα άλλο πρόβλημα. Σε όλο τον κόσμο οι διευθύνοντες κάθε οργανισμού (ιδιωτικού ή δημόσιου) έχουν συγκεκριμένους πόρους για να πετύχουν συγκεκριμένα αποτελέσματα. Αυτά προσυμφωνούνται και στο τέλος οι διευθύνοντες αξιολογούνται για τις επιδόσεις των. Αν πετύχουν τους στόχους κερδίζουν μπόνους και άλλες απολαβές. Αν αποτύχουν συνήθως απολύονται.

Τα παραπάνω, βεβαίως, είναι μια γενική προσέγγιση της ορθολογικής διαχείρισης των οργανισμών. Στην πραγματική ζωή, πολλά συμβαίνουν. Οι μέτοχοι, για παράδειγμα, ενός οργανισμού μπορεί να αθετήσουν τις υποσχέσεις τους για τους διαθέσιμους πόρους. Τότε επέρχεται η σύγκρουση που καταλήγει είτε στην παραίτηση της διεύθυνσης είτε σε υποχώρηση των μετόχων διά της απειλής της παραίτησης. Δεν πρέπει να υπάρχει παγκόσμιο προηγούμενο, οι διευθύνοντες κάποιον οργανισμό, όταν συγκρούονται με τους μετόχους, να βάζουν μόνοι τους λουκέτο στο μαγαζί. Μόνο στην Ελλάδα! Στα απροϋπόθετα (από τη λογική) εγχώρια ΑΕΙ οι διευθύνοντες (πρυτάνεις) δεν παραιτούνται επειδή ο μέτοχος (δηλαδή η πολιτεία) αθέτησε τις υποσχέσεις του, αλλά αναλαμβάνουν την πρωτοβουλία να κλείσουν τα εκπαιδευτικά ιδρύματα. Ο δε δραματουργός του Καποδιστριακού κ. Πελεγρίνης, όταν ρωτήθηκε για το ενδεχόμενο να χαθεί ακόμη και το εξάμηνο, απάντησε αφοπλιστικά: «Το μεγαλύτερο θέμα είναι να μη χαθεί το πανεπιστήμιο και δεν υπερβάλλω. Τονίστηκε στην απόφαση της Συγκλήτου και από μένα και από άλλους να παραμείνει ανοικτό το πανεπιστήμιο. Αλλά εκ των πραγμάτων είναι κλειστό».

Δεν θα σχολιάσουμε το γεγονός ότι ο κ. Πελεγρίνης έχει την τιμή να είναι ο πρώτος πρύτανης που επί των ημερών του έκλεισε το Καποδιστριακό. Αυτό δεν έγινε ούτε στις δυσκολότερες στιγμές του έθνους. Επίσης δεν θα σταθούμε στην οργουελιανή αποστροφή «θέλουμε το πανεπιστήμιο ανοιχτό» και γι’ αυτό το κλείνουμε. Ετσι κι αλλιώς ο ορθολογισμός δεν καλλιεργείται επί της πρυτανείας του.

Πρέπει όμως να τονίσουμε την ιδιοκτησιακή σχέση που έχουν οι πρυτάνεις με την περιουσία του ελληνικού λαού. Προφανώς τα θεωρούν κάτι σαν το μαγαζί τους που τα ανοιγοκλείνουν όποτε αποφασίσουν. Ακόμη και για να βοηθήσουν τους διοικητικούς, οι οποίοι, λόγω κλειστών ιδρυμάτων, θα απεργούν αμειβόμενοι.