«Women in Science, Engineering and Technology in Europe today»,Ξενοδοχείο «President», Αθήνα27-09-2013.
«Οι ανισότητες αιτία της κρίσης,
η υπέρβασή τους κλειδί για την έξοδο από την κρίση»
Θέλω πρώτα απ όλα να ευχαριστήσω για την πρόσκληση την Ένωση Διπλωματούχων Ελληνίδων Μηχανικών και το δίκτυο Women in Science, Engineering and Technology (WiTEC).
Είναι πραγματικά μεγάλη χαρά για μένα να βρίσκομαι εδώ, μαζί σας, μαζί με γυναίκες μηχανικούς, γυναίκες πρωταγωνιστές στις επιστήμες και την τεχνολογία, γυναίκες που αγωνίζονται να σπάσουν τα στερεότυπα του φύλου σ έναν κόσμο και σ έναν χώρο ακόμα ανδροκρατούμενο.
Η συζήτηση για τα θέματα ισότητας δεν είναι μια «συζήτηση πολυτελείας» ούτε μια συζήτηση που αφορά κάποιες ελίτ, όπως κάποιος θα μπορούσε να ισχυριστεί, εξαιτίας του επιτακτικού χαρακτήρα που έχουν τα τεράστια προβλήματα που έφερε στο προσκήνιο η κρίση. (Όπως άλλωστε και η συζήτηση για τα θέματα δημοκρατίας δεν είναι μια συζήτηση πολυτελείας, όπως με τραγικό τρόπο συνειδητοποιήσαμε τον τελευταίο καιρό).
Η συζήτηση για την ισότητα είναι και πρέπει να είναι αναπόσπαστο τμήμα της ευρύτερης συζήτησης για την κρίση. Γιατί οι ανισότητες, όχι μόνο φύλου αλλά όλων των ειδών, προϋπήρχαν της κρίσης και συνέβαλαν στη δημιουργία της και διευρύνθηκαν δυστυχώς, παντού, στη χώρα μας όμως ακόμα περισσότερο, στη διάρκεια της κρίσης. Ανισότητες κοινωνικές, ανισότητες οικονομικές, εντός των χωρών αλλά και μεταξύ των χωρών, που επέδρασαν αρνητικά και στα θέματα ισότητας φύλων.
Μερικά χαρακτηριστικά στοιχεία της Eurostat, που αφορούν στην απασχόληση και την ανεργία:
- το 2012 στην ΕΕ των 27 –ακόμα δεν είχε ενταχθεί η Κροατία-το ποσοστό απασχόλησης των γυναικών είναι σημαντικά χαμηλότερο από το ποσοστό απασχόλησης των ανδρών, 62,3% έναντι 74,6% αντιστοίχως.
- Στην Ελλάδα η ανισότητα είναι ακόμα μεγαλύτερη, με το ποσοστό απασχόλησης των γυναικών να είναι μόλις 45,2% και των ανδρών 65,3%.
Στη διάρκεια της κρίσης, δηλαδή την τετραετία 2008-2012, το ποσοστό απασχόλησης των γυναικών στην ΕΕ των 27 μειώθηκε σχετικά λίγο-λιγότερο απ ότι στους άνδρες-αλλά στις χώρες με τις μεγαλύτερες οικονομικές δυσκολίες οι μειώσεις ήταν πολύ πιο σημαντικές, με πρώτη πάλι την Ελλάδα, όπου η απασχόληση των γυναικών μειώθηκε από 52,7% το 2008 σε 45,2% το 2012.
Με βάση στοιχεία του περασμένου Ιουλίου, η Ελλάδα έρχεται πρώτη στην ανεργία των γυναικών, με 32% κι ακολουθεί η Ισπανία με 27%.
Σε ό,τι αφορά στη συμμετοχή στην πολιτική, έχουμε κι εδώ πολύ κακές επιδόσεις, με 21% συμμετοχή γυναικών στο εθνικό κοινοβούλιο και το χαμηλότερο ποσοστό απ όλες τις ευρωπαϊκές χώρες στη συμμετοχή στην κυβέρνηση: 6% γυναίκες ( μια υπουργό και δυο υφυπουργούς όπως γνωρίζετε).
Εξίσου απογοητευτική –δεν λέω τριτοκοσμική γιατί σε πολλές αναπτυσσόμενες χώρες σημειώνεται ραγδαία πρόοδος στα θέματα ισότητας φύλων-είναι η κατάσταση και σ έναν άλλο τομέα, που αποτελεί τα τελευταία 3 χρόνια, βασική προτεραιότητα της ΕΕ, τη συμμετοχή γυναικών στα διοικητικά συμβούλια επιχειρήσεων. Με στοιχεία του Οκτωβρίου 2012, στην Ελλάδα μόλις το 7% των μελών Διοικητικών Συμβουλίων είναι γυναίκες και σχεδόν μηδενική η εκπροσώπηση στα προεδρεία των ΔΣ.
Θέλω με την ευκαιρία να αναφερθώ στη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 και να σας πω ότι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θεωρεί ως μια από τις αιτίες της την απουσία γυναικών από νευραλγικές θέσεις στο χρηματοπιστωτικό τομέα και τον επίσημο –διοικήσεις Κεντρικών Τραπεζών, εποπτικών και ρυθμιστικών αρχών-και βεβαίως τον ιδιωτικό, τα μεγάλα πανίσχυρα πολυεθνικά χρηματοπιστωτικά Ιδρύματα όπως η Goldman Sachs, η Lehman Brothers και πολλά άλλα.
Και για το λόγο αυτό, όπως θα θυμάται και η Μαριέττα, το Κοινοβούλιο αρνιόταν για πολλούς μήνες να εγκρίνει την τοποθέτηση ενός Κεντρικού Τραπεζίτη στο Διοικητικού Συμβούλιο της ΕΚΤ, της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, επειδή παραβιαζόταν η αρχή ισότητας φύλων και ζητούσε συγκεκριμένες δεσμεύσεις αποκατάστασης αυτής της αδικίας.
Για να ξανάρθουμε στα δικά μας:
Η Ελλάδα βρίσκεται στην 6η συνεχή χρονιά ύφεσης-ευτυχώς, με κάποια πρώτα ενθαρρυντικά σημάδια σε ό,τι αφορά το βάθος της-και από παντού, όπως ξέρετε, μας λέγεται ότι είναι επιτακτική ανάγκη να ανακτήσουμε την ανταγωνιστικότητά μας.
Όμως, ούτε διατηρήσιμη ανάπτυξη θα έρθει ούτε θα ανακτήσουμε με σταθερότητα την ανταγωνιστικότητά μας –εμείς αλλά και η Ένωση συνολικά-αν δεν δώσουμε έμφαση στην τεχνολογία, την καινοτομία κι αν δεν αξιοποιήσουμε πλήρως το ανθρώπινο δυναμικό με υψηλές δεξιότητες που σήμερα μεταναστεύει από τις χώρες σε κρίση, από τις χώρες του Νότου, στις χώρες του Βορρά.
Αυτή η τάση είναι απόλυτη ανάγκη να αναστραφεί, διότι βαθαίνει τις ανισορροπίες και τις ανισότητες στην Ευρώπη και ιδιαίτερα στην ευρωζώνη, τη στιγμή που θα έπρεπε όλοι να εργαζόμαστε προς την αντίθετη κατεύθυνση. (Σας ομολογώ, ότι οι ελπίδες μου από το ενδεχόμενο σχηματισμού ενός μεγάλου κυβερνητικού συνασπισμού στη Γερμανία, είναι σ αυτή την κατεύθυνση και όχι στην κατεύθυνση που γίνεται συνήθως η δημόσια συζήτηση στην Ελλάδα, δηλαδή αν θα μας κουρέψουν το χρέος, αν και υπό ποιους όρους θα μας δώσουν νέο δάνειο κλπ. Κλπ.). Αυτό που κρίνεται είναι αν θα πατάξουμε κι αν θα καταπολεμήσουμε τις ανισότητες και τις ανισορροπίες στην ευρωζώνη, αν θα συμφωνήσουμε σε συγκεκριμμένες πολιτικές ανάπτυξης και δημιουργίας θέσεων εργασίας, για να κάνουμε λειτουργική κι ευημερούσα την εσωτερική Αγορά συνολικά.
Εμείς, οι γυναίκες, έχουμε καθοριστικό ρόλο να παίξουμε σ αυτή τη διαδικασία.
Το γεγονός ότι οι γυναίκες πλήττονται σήμερα περισσότερο από την κρίση αποτελεί δείκτη υφιστάμενων και προηγούμενων παθογενειών, στο κοινωνικό, οικονομικό και πολιτικό μας σύστημα. Αποτελεί, όπως έλεγα και πριν, μια από τις αιτίες της κρίσης.
Δε νοείται λοιπόν σχέδιο βιώσιμης εξόδου από την κρίση που να μην έχει θέσει τις βάσεις για ουσιαστική άρση κάθε είδους αποκλεισμών, διακρίσεων, άνισης μεταχείρισης ατόμων που τυπικά απολαμβάνουν καθεστώς ισονομίας.
Η θέση της γυναίκας στην κοινωνική και οικονομική ζωή στην μετά κρίση εποχή, αποτελεί μεγάλο στοίχημα αλλά και σοβαρό δείκτη επιτυχίας ή αποτυχίας των πολιτικών και πρακτικών που ακολουθήθηκαν για να βγουν οι οικονομίες από την κρίση.
Κι ακόμα περισσότερο το δίπτυχο «γυναίκα-επιστήμονας/μηχανικός» συμπυκνώνει κάποιες από τις μεγαλύτερες προκλήσεις της εντός και μετά την κρίση εποχής. Γιατί το νέο οικονομικό μοντέλο για την Ελλάδα και την Ευρώπη συνολικά, για να είναι ανταγωνιστικό, πρέπει να βασίζεται στην ποιότητα υπηρεσιών και προϊόντων, στον ανταγωνισμό στη βάση της καινοτομίας και της αριστείας, στην ανταγωνιστική τεχνολογία και βεβαίως στη διατηρησιμότητα των φυσικών πόρων και του περιβάλλοντος.
Αυτό πρέπει να είναι το στοίχημα της Ευρώπης σε παγκόσμια κλίμακα.
Κι αυτό σημαίνει:
- μέτρα κοινωνικής πολιτικής συνολικά για τη στήριξη της οικογένειας και της ισότιμης συμμετοχής των φύλων στην αγορά εργασίας, αλλά και για τη στήριξης της απασχόλησης και της εκπαίδευσης,
- μέτρα βιομηχανικής και αναπτυξιακής πολιτικής για την προώθηση της ανταγωνιστικότητας και μιας ανάπτυξης που να βασίζεται στην γνώση, την καινοτομία, την αριστεία,
- μέτρα για την υποστήριξη των γυναικών στους χώρους της επιστήμης, της τεχνολογίας, της καινοτομίας, μαζί με άλλα ειδικά μέτρα για την αύξηση της συμμετοχής των γυναικών σε διάφορους κλάδους της οικονομίας.
Οι πολιτικές αυτές έχουν σε μεγάλο βαθμό ενσωματωθεί στην κεντρική στρατηγική της ΕΕ για την απασχόληση και την ανάπτυξη, την Στρατηγική "Ευρώπη 2020". Για παράδειγμα:
Η άρση των αποκλεισμών από την αγορά εργασίας και η αύξηση του ποσοστού απασχόλησης των γυναικών αποτελούν κεντρικούς στόχους της Στρατηγικής «Ευρώπης 2020». Στο πλαίσιο αυτό, τα κράτη οφείλουν να εκπονούν σχέδια προώθησης αυτών των στόχων και να τα εντάσσουν στα Εθνικά Σχέδια Μεταρρυθμίσεων.
Αντίστοιχα στον τομέα της ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας και της προώθησης μιας ανάπτυξης που να βασίζεται στη γνώση, την καινοτομία και την τεχνολογική αριστεία η Στρατηγική 2020 περιλαμβάνει στόχους και προτεραιότητες για να υπάρξει σημαντική πρόοδος σε τομείς όπως η έξυπνη ανάπτυξη (για την ψηφιακή σύγκλιση, την καινοτομία, την κινητικότητα) και η βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη (πράσινη ανάπτυξη και βιομηχανική πολιτική).
Ειδικότερα δε στον τομέα της προώθησης της ισότητας των φύλων, η στρατηγική της Ένωσης περιλαμβάνει πολιτικές που ζητούν, πρώτα απ όλα, από τα κράτη-μέλη να συνυπολογίζουν τη διάσταση της ισότητας σε όλες τις πολιτικές και δράσεις στο πλαίσιο της στρατηγικής «Ευρώπη 2020», υποστηρίζει δράσεις για την ενίσχυση της γυναικείας επιχειρηματικότητας και την ανάπτυξη υποδομών και θεσμικού πλαισίου για την στήριξη της οικογένειας. Γνωρίζετε επίσης την πρωτοβουλία «ίση αμοιβή για εργασία ίσης αξίας», κυρίως μέσα από την εφαρμογή συλλογικών συμβάσεων και πρακτικών στον χώρο εργασίας και την πρωτοβουλία για «ισότητα στη διαδικασία λήψης αποφάσεων», για την οποία σας μίλησα πριν, όπου ο στόχος της Επιτροπής είναι η κατά 40% περίπου συμμετοχή του φύλου που υπο-εκπροσωπείται στα διοικητικά συμβούλια- και το λέμε έτσι, γιατί όσο κι αν σας φαίνεται περίεργο, σε ορισμένες σκανδιναβικές χώρες υπάρχουν παράπονα υπο-εκπροσώπησης ανδρών! Αυτή την περίοδο γίνεται μάλιστα μια μεγάλο συζήτηση για να γίνει ο στόχος αυτός δεσμευτικός, δηλαδή υποχρεωτικός.
Ωραία, όλ αυτά, θα πείτε, αλλά βρίσκονται μακριά από την πραγματικότητα. Υπάρχει ασυνέπεια λόγων και πράξεων και υπάρχει μεγάλο έλλειμμα στην αποτελεσματική προώθηση και εφαρμογή αυτών των πολιτικών.
Πώς θα το αντιμετωπίσουμε; Δεν έχω να προτείνω καμία μαγική συνταγή. Δυο σκέψεις μόνο. Να έχουμε όλες, η κάθε μια ξεχωριστά και όλες μαζί «συνείδηση του φύλου μας», να διεκδικούμε τη συμμετοχή μας παντού, να έχουμε εμπιστοσύνη στις δυνατότητες και τις ικανότητές μας και κυρίως –μια που είμαστε ελληνίδες, να μην μεταθέτουμε την ευθύνη αλλού, να μην περιμένουμε κάποιοι άλλοι να λύσουν τα προβλήματα. Στην καθημερινότητά μας, στην προσωπική, κοινωνική, οικονομική, πολιτική ζωή να δίνουμε παράδειγμα συμμετοχής, προσπάθειας, κατανόησης και αλληλεγγύης.
Σας ευχαριστώ πολύ.
http://annipodimata.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.