«Θεσμοί και εφαρμογές της κοινωνικής οικονομίας»

Το βιβλίο εξετάζει τρεις συσχετιζόμενες έννοιες: «κοινωνία πολιτών», «κοινωνική οικονομία» και «συμμετοχική δημοκρατία». Τρείς έννοιες που στην εποχή μας συνθέτουν μέσα από μια διαλεκτική σχέση ένα δυναμικό περιεχόμενο κοινωνικής ανασύνθεσης και αλλαγής. Παράλληλα, εξετάζει τις επιδράσεις που συντελούνται με την έλευση της «τρίτης βιομηχανικής επανάστασης» που φέρνει μαζί της κοσμογονικές αλλαγές, αδιανόητες σε άλλες εποχές: την διανεμημένη γνώση, την κατανεμημένη –οριζόντια διανεμημένη ενέργεια, και την κοινωνικοποίηση της πνευματικής ιδιοκτησίας μέσω του διαδικτύου, της ψηφιακής τεχνολογίας και πληροφορικής.

Απότοκος αυτής της τεχνολογικής επανάστασης είναι η πράσινη ανάπτυξη, η δυνατότητα της άμεσης ψηφιακής δημοκρατίας, η «παγκοσμιοποίηση από τα κάτω», το παγκόσμιο ανοικτό σχολείο της γνώσης, η οριζόντια οργάνωση και συνεργατισμός στην παραγωγή. Αντίθετα όμως από αυτές τις θετικές επιδράσεις στις παραγωγικές δυνατότητες, υπάρχει και μια αρνητική συνέπεια: Η ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης και ρομποτικής περιορίζει τις θέσεις εργασίας τόσο στον ιδιωτικό όσο και στο δημόσιο τομέα. Οι προβλέψεις για το μέλλον σε αυτούς τους τομείς είναι ακόμη πιο δυσοίωνες καθώς τα τελευταία τριάντα χρόνια σε παγκόσμιο επίπεδο υπάρχει διαρκώς μείωσή τους.

 Έτσι, οι ελπίδες συγκεντρώνονται μόνο στο συνεργατικό τομέα της κοινωνικής οικονομίας και της αυταπασχόλησης, όπου πράγματι εκεί υπάρχει η αντίστροφη τάση και δημιουργούνται νέες θέσεις εργασίας. Με άλλα λόγια, το πρόβλημα της ανεργίας και το χάσμα των κοινωνικών ανισοτήτων δεν καλύπτεται από τις τεχνολογικές εξελίξεις. Χρειάζεται παράλληλα ένα νέο μάγμα ιδεολογίας οργανωτικής κουλτούρας και διαχείρισης ανθρώπινων πόρων που θα αξιοποιεί τις νέες τεχνολογικές δυνατότητες για το σύνολο της κοινωνίας. Η κοινωνική οικονομία ως τρίτος τομέας της οικονομίας προσφέρει ακριβώς αυτό.

 Έρχεται να παρεμβληθεί ανάμεσα στο κράτος και στην αγορά για να καλύψει το έλλειμμα στη ζήτηση θέσεων εργασίας με θεσμικό εργαλείο την κοινωνική επιχειρηματικότητα, ενεργοποιώντας το κοινωνικό κεφάλαιο και ένα τεράστιο δυναμικό από ανθρώπινους πόρους που η οικονομία της αγοράς εξωθεί στο περιθώριο.

Β.ΤΑΚΤΙΚΟΣ