Η συνταγματική αναθεώρηση του 2008 ήταν η λεγόμενη "τζούφια" αναθεώρηση, όπως ήταν και η διακυβέρνηση Καραμανλή στο σύνολό της. Μετά την αποχώρηση του ΠΑΣΟΚ από την αναθεωρητική διαδικασία, λόγω των γνωστών δεξιών "καλπονοθειών" το μόνο επί της ουσίας που αναθεωρήθηκε ήταν η άρση του επαγγελματικού ασυμβίβαστου των βουλευτών (άρθρο 57 παρ. 1Σ), πράγμα που σημαίνει ότι η τελευταία επί της ουσίας αναθεώρηση που έγινε ήταν το 2001, με πρωθυπουργό Σημίτη και εισηγητή πλειοψηφίας τον Βαγγέλη Βενιζέλο, μια αναθεώρηση που πέρα από φλύαρη, διαρρύθμισε απλά το θεσμικό μας οικοδόμημα, με την πληγή του άρθρου 86 για την ποινική ευθύνη των υπουργών να μένει από τότε ανοικτή.
Υπό το φως της κουβέντας που έχει ξεκινήσει ενόψει της επικείμενης αναθεώρησης, έχουμε μπροστά μας δύο επιλογές και για να γίνουν ακόμα πιο κατανοητές, θα χρησιμοποιήσουμε, εν συντομία, δύο παραδείγματα από την συνταγματική μας ιστορία. Η επικείμενη αναθεώρηση είτε θα επιστεγάσει τα όσα έχουν συμβεί την περίοδο της κρίσης (2010-2013), είτε θα τα ανατρέψει, θέτοντας τις βάσεις για μια πραγματική "αλλαγή" στη λειτουργία των δημοκρατικών μας θεσμών.
Σύνταγμα που επιστέγασε τις εξελίξεις της προηγούμενης περιόδου ήταν εκείνο του 1952, όταν το κέντρο (με το πρεσάρισμα της νικήτριας του Εμφυλίου Δεξιάς) ψήφισε ένα Σύνταγμα που εναρμονιζόταν πλήρως με τις ψυχώσεις του Εμφυλίου Πολέμου, διαχωρίζοντας τους πολίτες σε "εθνικόφρονες" και κομμουνιστές, όπου για τους μεν επιφυλασσόταν συνταγματική προστασία και για τους δε το "παρασύνταγμα" των διώξεων, των φυλακίσεων και των εκτελέσεων.
Σύνταγμα που άλλαξε το ρου της συνταγματικής μας ιστορίας ήταν εκείνο του 1864/1911, στα ντουζένια της βενιζελικής "Ανόρθωσης", όπου ο Ελ. Βενιζέλος με την πλατιά νομιμοποίηση που απολάμβανε, άλλαξε τα πάντα στο σύνταγμα, χωρίς να θίξει το πολιτειακό, παρά το γεγονός ότι το κίνημα στο Γουδί το 1909 έγινε για να φύγει το Στέμμα. Σε εκείνη τη "συντακτικού" χαρακτήρα αναθεώρηση, ο ηγέτης των Φιλελευθέρων προέβη σε ριζοσπαστικές, για την εποχή αλλαγές, όπως: καθιέρωση μονιμότητας δημοσίων υπαλλήλων, υποχρεωτική και δωρεάν στοιχειώδη εκπαίδευση, επανίδρυση του Συμβουλίου της Επικρατείας, βελτίωση σειράς ατομικών δικαιωμάτων κ.ο.κ, αλλαγές που συγκεντρώθηκαν στο σύνθημα "θεσμικός εκσυχρονισμός".
Έχοντας αυτά τα δύο ιστορικά παραδείγματα κατά νου και με δεδομένο ότι η διαδικασία συνταγματικής αναθεώρησης μπορεί να ξεκινήσει, κατόπιν πρότασης 50 βουλευτών. Σ' αυτή τη Βουλή μπορούν να καθοριστούν οι προς αναθεώρηση διατάξεις και εφόσον ψηφιστούν από 180 βουλευτές, η επόμενη Βουλή που θα προκύψει από εκλογές θα μπορεί να αναθεωρήσει τις προς αναθεώρηση διατάξεις με την απόλυτη πλειοψηφία 151 βουλευτών. Εφόσον όμως σητν παρούσα Βουλή οι προς αναθεώρηση διατάξεις συγκεντρώσουν απλή πλειοψηφία κάτω από 180 (από 151 έως 179), για να αναθεωρηθούν στην επόμενη Βουλή, θα χρειάζονται την ψήφο 180 βουλευτών κι αυτή η πρόβλεψη του άρθρου 110 παρ. 2 του Συντάγματος ανοίγει για τα καλά την κουβέντα. Πώς;
Οι εκλογές του Ιουνίου του 2012 ανέδειξαν μια τρικομματική κυβέρνηση (ΝΔ-ΠΑΣΟΚ-ΔΗΜΑΡ), που πέρα του 48% του εκλογικού σώματος, διέθετε και πλειοψηφία 179 εδρών στην Βουλή, μια αναθεωρητική πλειοψηφία θα λέγαμε. Τώρα, στην αυγή του 2014, η κυβέρνηση είναι δικομματική (ΝΔ-ΠΑΣΟΚ) και ασθμαίνει στην στήριξη μόλις 153 βουλευτών. Αυτό σημαίνει ότι εφόσον Σαμαράς-Βενιζέλος εκκινήσουν αναθεωρητική διαδικασία (ο Βενιζέλος την επιδιώκει πάση θυσία για να φανεί πολύτιμος) οι αναθεωρητέες διατάξεις που θα επιλεγούν (οι προτάσεις του ΠΑΣΟΚ π.χ. είναι εξόχως χλιαρές και ανούσιες) θα συγκεντρώσουν το πολύ την απόλυτη πλειοψηφία, πράγμα που σημαίνει ότι η Βουλή που θα προκύψει από τις επόμενες εκλογές να χρειάζεται 180 ψήφους για να τις αναθεωρήσει.
Αναθεωρητική πλειοψηφία ΝΔ-ΠΑΣΟΚ-ΔΗΜΑΡ σε οποιαδήποτε επόμενη εκλογική αναμέτρηση ούτε με κυάλι δεν προκύπτει. Αυτό που πιθανόν να προκύψει είναι μια πρωτιά ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος θα χρειαστεί να πάρει το αναθεωρητικό παιχνίδι πάνω του, έχοντας την ευκαιρία να προσδώσει στην αναθεώρηση προοδευτικό πρόσημο. Αλλά με ποιον θα τον κάνει; Με τη ΝΔ; Την Χ.Α; Ή μήπως με τους ΑΝΕΛ και το ΚΚΕ; (Μην ξεχνάμε ότι χρειαζόμαστε 180 ψήφους). Εκεί λοιπόν αναδεικνύεται ο ρόλος του ΠΑΣΟΚ και της Κεντροαριστεράς, η οποία όμως πολύ πιθανόν να εκπροσωπείται με πολύ κουτσουρεμένες δυνάμεις (ποιος πιστεύει σήμερα ότι ΠΑΣΟΚ-ΔΗΜΑΡ μπορούν να ξαναπάρουν μαζί 18% στις υπάρχουσες συνθήκες;). Το ΠΑΣΟΚ του Βενιζέλου στην παρούσα Βουλή θα χορέψει στο χορό που θέλουν ο Σαμαράς και η παρέα του. Σε όποια επόμενη Βουλή, το ΠΑΣΟΚ (όχι του Βενιζέλου σίγουρα) είτε θα έχει πάρει ποσοστά Συνασπισμού Κωνσταντόπουλου (3 και κάτι) ή στο ακραίο σενάριο μπορεί να μην υπάρχει καν. Εφόσον συμβεί το πρώτο, θα έχουμε επανάληψη των συνθηκών θέσπισης του Συντάγματος του 1952. Η δεύτερη περίπτωση δεν μπαίνει στη συζήτηση καν.
Εδώ μπαίνει το διακύβευμα: Ποια κεντροαριστερά και με ποιες θέσεις θα μετάσχει στην αναθεώρηση του Συντάγματος; Θα ρωτήσει κάποιος εύλογα: Ρε φίλε και τι μας νοιάζει το Σύνταγμα; Αυτό θα γεμίσει τις τσέπες μας κι αυτό θα μας βρει δουλειά;" Σίγουρα η αναθεώρηση του Συντάγματος δεν είναι πανάκεια για όλα, αλλά μπορεί να αποτελέσει το ιδανικό θεσμικό αποτύπωμα ενός οράματος για τη χώρα, που σήμερα δεν υπάρχει. Ο Ελ. Βενιζέλος ήταν μεταρρυθμιστής κι αυτό φάνηκε στην αναθεώρηση που έκανε. Ο γιός του Σοφοκλής ήταν κομφορμιστής και έφτιαξε ένα σύνταγμα κομμένο και ραμμένο στις εμμονές τις Δεξιάς. Το Σύνταγμα αποτυπώνει τις ιδέες του ηγέτη για το ποια δημοκρατία θέλει και να είστε σίγουροι ότι Σαμαράς-Βενιζέλος θέλουν μια χειραγωγούμενη δημοκρατία. Μας αρκεί αυτό; Μας αξίζει αυτό; Σίγουρα όχι.
Ο Παπανδρέου τη διετία 2009-2011 είχε ένα όραμα για τη χώρα, ένα σχέδιο. Σκάρωνε μια νέα αλλαγή το 2009, αλλά ο Καραμανλής και ο Βενιζέλος δεν τον άφησαν να το υλοποιήσει σε βάθος. Φανταστείτε ο Παπανδρέου να είχε την πλειοψηφία να αναθεωρήσει το Σύνταγμα, ως επιστέγασμα των μεγάλων τομών που έγιναν σε δύο μόλις χρόνια: καλλικράτης, "Διαύγεια", νόμος για τα ΑΕΙ, νόμος για τα δημοψηφίσματα, διαφάνεια, αξιοκρατία παντού. Αυτό το όραμα ξηλώνουν εδώ και 1,5 χρόνο Σαμαράς-Βενιζέλος, αυτό το όραμα οφείλουμε να το διασώσουμε. Αυτό το όραμα που έμεινε ημιτελές, πρέπει να συμπληρωθει και να εμπλουτισθεί με το όραμα για τη δημοκρατία, το "Σύνταγμα της Αλλαγής", το οποίο θα συμπυκνώνεται στους εξής άξονες:
-Διεύρυνση δημοψηφισματικών διαδικασιών, πέρα των προβλεπόμενων σήμερα από το σύνταγμα
-Κατοχύρωση της αρχής της διαφάνειας και της ανοικτότητας στο Σύνταγμα
-Ενίσχυση ελεγκτικού ρόλου ανεξάρτητων αρχών, με άμεσο και διαφανή έλεγχο ιδιίως του πολιτικού χρήματος
-Πρόβλεψη ορισμένου χρόνου θητείας της Βουλής (4 χρόνια) και πρόβλεψη περιοδικότητας των εκλογών σε ορισμένη ημερομηνία. Ήδη εφαρμόζεται στους δήμους και τις περιφέρειες. Εκλογές κάθε 4 χρόνια τον μήνα Νοέμβριο και ανάληψη της αρχής από την 1-1 του επόμενου έτους. Σ' αυτό το διάστημα το OpenGov θα αποκτήσει άλλο νόημα. Το κράτος κατά το χρόνο της μετάβασης εξουσίας (transition in power ονομάζεται στην Αμερική) θα στελεχώνεται βάσει της διαδικασίας του OpenGov και μόνο.
- Χωρισμός κράτους Εκκλησίας και κατοχύρωση-εμβάθυνση των πολιτικών δικαιωμάτων για τους νόμιμα διαμένοντες στη χώρα μας
-Αλλαγή του νόμου περί ευθύνης υπουργών και του καθεστώτος της βουλευτικής ασυλίας
-Ενίσχυση των αρμοδιοτήτων του προέδρου της Δημοκρατίας
-Αλλαγή του άρθρου 16 για μη κρατικά μη κερδοσκοπικά πανεπιστήμια
-Κατοχύρωση του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος
Πολλές προτάσεις μπορούν να ειπωθούν ακόμη. Πρώτο μας μέλημα είναι η αποκατάσταση του προοδευτικού προσήμου στην δημοκρατία μας. Πρέπει να βάλλουμε τέρμα στην οπισθοδρόμηση των θεσμών που προωθούν Σαμαράς-Βενιζέλος. Πρέπει να διαφυλάξουμε τους θεσμούς από την Χ.Α. Πρέπει να μάθουμε τους θεσμούς στο ΣΥΡΙΖΑ, που αύριο μπορεί να επωμιστεί με την ευθύνη. Απαιτείται όμως ένα πολιτικό υποκείμενο που να ασπάζεται αυτό το όραμα για μια νέα θεσμική αρχιτεκτονική. Έτσι θα πετύχουμε την προοδευτική και ανοικτή διακυβέρνηση, την πολυπόθητη "Ανόρθωση" του τόπου και όχι την "παλινόρθωση" του κακού εαυτού μας. Με το Σύνταγμα της "Αλλαγής"..
- See more at: http://www.epikairo.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.