Η ομιλία του Παπανδρέου στο συνέδριο του Ποταμιού

Αγαπητές φίλες,Αγαπητοί φίλοι,

Βρισκόμαστε εδώ, υπό το βάρος σημαντικών εξελίξεων, σε ολόκληρο τον κόσμο.

Θα αποβούν καθοριστικές για το μέλλον της Ελλάδας, της Ευρώπης ολόκληρης.

Σε διαφορετικές γωνιές του πλανήτη, πολλοί πια παράγοντες, έθνη, χώρες, επενδυτικά κεφάλαια, ακόμη και ομάδες ακραίων φανατικών, ανταγωνίζονται προκειμένου να λάβουν καλύτερες και ισχυρότερες θέσεις στη διεθνή σκακιέρα.

Ο συνωστισμός συμφερόντων και οι σκληρές συγκρούσεις, περισσεύουν.

Ένας μόνο παράγοντας, απουσιάζει.

Η Δημοκρατία.

Υπονομεύεται η ισχύς του νόμου. Αντικαθίσταται από το νόμο του ισχυρού.

Απειλούνται αρχές, αξίες, ιδανικά – που κατακτήθηκαν με αγώνες γενεών.

Ο ανθρωπισμός, η ισονομία, η αλληλεγγύη.

Απουσιάζει ο σεβασμός σε βασικά αγαθά, στα ανθρώπινα και πολιτικά δικαιώματα, το περιβάλλον.

Ο μεγαλύτερος δημοκρατικός υπερεθνικός οργανισμός, που ήρθε ως αναγκαίο αποτέλεσμα του τελευταίου μεγάλου πολέμου, η ΕΕ, χαρακτηρίζεται από εσωστρέφεια και απουσία οράματος.

Ακόμα χειρότερα, την ώρα που είναι αδήριτη η ανάγκη υπερεθνικών συνεργασιών στην παγκόσμια κοινότητα, η Ευρώπη μαστίζεται από μια παλιά της ασθένεια – ενός αυξανόμενου υπερεθνικισμού.

Απουσιάζει από το διεθνή διάλογο η Ευρώπη, την ώρα που χρειάζεται ο ισχυρός λόγος και ρόλος της, για μείζονα ζητήματα – φτώχεια, αναλφηβητισμός, φορολογικοί παράδεισοι, συνθήκες εργασίας, αναμόρφωση χρηματοπιστωτικού συστήματος, λειτουργία του διαδικτύου και βεβαίως, αιματηρές συγκρούσεις.

Τώρα, που διεξάγεται σκληρός αγώνας σε ολόκληρο τον κόσμο για το ποιες αρχές και ποιον χαρακτήρα θα υιοθετήσει η παγκόσμια διακυβέρνηση.

Χωρίς την ομπρέλα της συλλογικής ανιτμετώπισης των μεγάλων ζητημάτων αλλά και της προστασίας των Ευρωπαϊκών χωρών απέναντι στις ραγδαίες παγκόσμιες εξελίξεις – ρόλο που θα έπρεπε να παίξει η Ένωση -,

μόνο οι χώρες που διαθέτουν εμπεδωμένους και λειτουργούντες δημοκρατικούς θεσμούς και χαρακτηρίζονται από ισχυρή κοινωνική συγκρότηση, με κοινωνικό κεφάλαιο εμπιστοσύνης, θα μπορέσουν να βγουν ισχυρές, να αντέξουν τις κρίσεις.

Και εμείς, εδώ, αντί να εμπεδώνουμε ριζοσπαστικές μεταρρυθμίσεις, που απαλλάσσουν τον Ελληνικό λαό από το πελατειακό, κοστοβόρο και αναποτελεσματικό κράτος, ταλανίζουμε εαυτούς με άγονες αντιπαραθέσεις ακόμη και διχασμούς.

Η Ελλάδα φαίνεται παραδομένη στο λαϊκισμό και στις μικρόνοες σκοπιμότητες, που μας «μικραίνουν» όλους.

Εγκλωβίζουμε τον πολιτικό διάλογο στη δαιμονοποίηση, τη συνομοσιολογία, την αναζήτηση εξιλαστήριων θυμάτων.

Αναζητούμε έξωθεν σωτήρες ή δήθεν υπεύθυνους – «φταίχτες» -, για τα δικά μας προβλήματα, τα δικά μας λάθη.

Έτσι, αρνηθήκαμε αλήθειες, γίναμε εύκολη λεία προσώπων και κομματικών σχηματισμών, που έπλαθαν μύθους και εκμεταλλεύτηκαν τον πραγματικό μας πόνο.

Προσέφεραν απατηλά καταφύγια, μαγικές λύσεις, με κομματικές ή ιδιοτελείς σκοπιμότητες.

Μείναμε στη μοιρολατρεία.

Και όλα αυτά, ενώ θα έπρεπε να αναμετρηθούμε με τα πραγματικά και μεγάλα διακυβεύματα που αφορούν το λαό και τη χώρα.

Δεν μας αξίζει αυτό – Γιατί η Ελλάδα έχει δυνατότητες – ναι, έχει πλούτο.

Το διαπιστώνω συγκρίνοντας τα προτερήματά μας όπου και αν βρίσκομαι στην υφήλιο.

Έλλειμμά μας, είναι η δημοκρατική, διαφανής, αποτελεσματική διακυβέρνηση.

Που σέβεται τον πλούτο του Ελληνικού λαού.

Την τελευταία περίοδο, είχα την ευκαιρία να βρεθώ σε σημαντικά σημεία του πλανήτη. Κίνα, Ινδία και σήμερα έρχομαι εδώ, μετά από μια σειρά συναντήσεων στην Ευρώπη.

Από παντού έρχεται το ίδιο μήνυμα.

Προσοχή, κίνδυνος.

Δεν κινδυνολογώ. Ποτέ δεν το έκανα.

Αισθάνομαι την ανάγκη να πράξω το χρέος μου, να μιλήσω όπως πάντα με τη γλώσσα της αλήθειας.

Δεν υπάρχει πια η πολυτέλεια να συνεχίζουμε να πλάθουμε άλλοθι για να μην αλλάξει το κράτος.

Εγκυμονούνται σοβαροι κίνδυνοι για την πορεία και το μέλλον του λαού μας – της χώρας μας.

Είναι πια απόλυτη ανάγκη να σπάσουμε τον ομφάλιο λώρο που συνδέει τις πολιτικές δυνάμεις του τόπου με την αποφυγή της ανάληψης πολιτικού κόστους και ευθύνης.

Να βάλουμε τέλος στη λογική, κάθε κόμμα που έρχεται στην εξουσία να βλέπει το κράτος σαν λάφυρο για ιδιοποίηση.

Είναι φαινόμενο που υποδεικνύει εθισμό σε μια καταστροφική για τη χώρα εμμονή, αλλά και σε μια διαλυτική για την κοινωνία μας αντίληψη.

Απαιτείται γενναιότητα.

Και ανάληψη ευθύνης.

Πολύ περισσότερο, που σήμερα, ουδείς δικαιούται να υποστηρίξει ότι δεν γνωρίζει.

Όλα πια, είναι γνωστά.

Αγαπητές φίλες,

Αγαπητοί φίλοι,

Κοινός τόπος είναι πια, ότι είναι πολλά τα ανοιχτά μέτωπα.

Δεν μπορεί να κυριαρχήσει η αμηχανία.

Σημειώνω ότι, και εδώ, και στην ΕΕ, επικράτησε για μεγάλο διάστημα μια αντίληψη παραίτησης ενώπιον του προσφυγικου ζητήματος, λες και η παγκόσμια ιστορία δεν γράφτηκε και με την μετακίνηση των πληθυσμών.

Δεν είναι δυνατόν να δαιμονοποιούμε την ανάγκη του ανθρώπου, ούτε να την ξορκίζουμε.

Ούτε και μπορούμε εδώ να υπεκφεύγουμε, προβάλλοντας ως επιχείρημα – για τις δικές μας ανακολουθίες στην αντιμετώπιση της γενικότερης κρίσης που βιώνει η χώρα – το προσφυγικό.

Αντιθέτως, η αξιοπιστία μας, στο πρώτο, θα βοηθήσει καθοριστικά και στο δεύτερο.

Το γενικό συμπέρασμα από τις συζητήσεις που έχω με Ευρωπαίους Επιτρόπους και εκπροσώπους των θεσμών, είναι ότι, σε πολλά και διαφορετικά μέτωπα κινδυνεύουμε να βρεθούμε σε δεινή θέση.

Οι εξελίξεις, θα είναι ραγδαίες – το διακύβευμα, τεράστιο.

Ας δράσουμε άμεσα.

Ο σημερινός κυβερνητικός συνασπισμός, εμπνεόμενος και από τα λάθη των προκατόχων του, αλλά και από δικά του κρίσιμα σφάλματα, λειτουργεί ως μέρος της κρίσης, όχι ως μέρος της λύσης.

Έτσι, επέτεινε τη δυσχερή διαπραγματευτική θέση της χώρας.

Όμως, στο σημείο που βρισκόμαστε, προέχει – και αυτό αποτελεί ευθύνη όλων, πρωτίστως βεβαίως αυτού που έχει την ευθύνη της διακυβέρνησης του τόπου, να υπάρξει η ελάχιστη έστω, αλλά ουσιαστική εθνική συνεννόηση σε μια σειρά από ζωτικά θέματα εθνικής σημασίας.

Από την εμπειρία μου ξέρω ότι κανείς δεν μπορεί μόνος του να αντιμετωπίσει τόσα ανοιχτά μέτωπα.

Πώς θα μπορούσε;

Τις προσφυγικές ροές, που θα υπάρχουν για χρόνια ως αποτέλεσμα ενός άγριου πολέμου στη γειτονιά μας.

Την εξεύρεση της καλύτερης δυνατής και βιώσιμης λύσης για το ασφαλιστικό, όταν η ανεργία ξεπερνά το 25%.

Μια κοστοβόρα αγροτική παραγωγή που χρειάζεται να αναμορφωθεί για να επιβιώσει στις διεθνείς αγορές.

Αυτά είναι τα ελάχιστα.

Αγαπητές φίλες,

Αγαπητοί φίλοι,

Η εθνική συνεννόηση δεν αναιρεί τις ιδεολογικές διαφορές.

Όμως, υπάρχουν τα αυτονόητα. Και χρειάζεται μια επανάσταση του αυτονόητου.

Δεν μιλώ μόνο για τα τρέχοντα.

Μιλώ και για τα ζητήματα, που συνδέονται και με τις αιτίες της κρίσης που πέρασε και συνεχίζει να περνά η Ελλάδα.

Έτσι ώστε, να γίνουμε επιτέλους μια λειτουργική δημοκρατία.

Μπορεί τα κόμματα να διαφωνούμε στο ποιοι πρέπει να πληρώνουν φόρους και πόσο, αλλά μπορούμε κάλλιστα να συμφωνήσουμε στο πώς θα παταχθεί η φορολογική πολυνομία και ανομία.

Μπορούμε να συμφωνήσουμε ότι πρέπει να υπάρχει λειτουργικό πλαίσιο για τις εγχώριες και ξένες επενδύσεις, που δεν θα αλλάζει από την επόμενη κυβέρνηση.

Μπορεί να διαφωνούμε στο ρόλο που πρέπει να έχει το δημόσιο στην οικονομία, αλλά μπορούμε κάλλιστα να συμφωνήσουμε στο ότι πρέπει να λειτουργεί ηλεκτρονικά, με διαφάνεια, διαύγεια, λογοδοσία, αξιοκρατία.

Μπορεί να διαφωνούμε στο πώς πρέπει να λειτουργεί η δημόσια υγεία. Σίγουρα όμως μπορούμε να συμφωνήσουμε στην ανάγκη πλήρους σεβασμού του κάθε ευρώ που δαπανάται εκεί.

Απαιτείται διάλογος – συνεννόηση.

Είναι μείζον ζήτημα, η διαμόρφωση ενός ελάχιστου σταθερού πολιτικού περιβάλλοντος συνεννόησης.

Είτε μιλούμε για διαπραγμάτευση, είτε για την εικόνα της χώρας στα μάτια ενός επενδυτή ή των εταίρων μας.

Πολύ περισσότερο, στα μάτια κάθε ειλικρινούς φίλου.

Είναι καθοριστικό πολιτικό αλλά και πολιτισμικό μέγεθος.

Και μπορούμε – ο πολίτης, η κοινωνία συλλογικά, μπορούμε και πρέπει να ξεφύγουμε από τη μοιρολατρεία.

Μπορούμε να πάρουμε την τύχη μας στα χέρια μας.

Εκτός αν είναι τόσο ισχυρά τα συμφέροντα – αυτά που βολεύονται με αυτή την κατάσταση – και έχουν αλώσει τα κόμματα, έχουν ευνουχήσει τη δημοκρατία μας.

Αγαπητές φίλες,

Αγαπητοί φίλοι,

Εθνική συνεννόηση δεν σημαίνει κατάργηση των ιδεολογικών διαφορών.

Εμείς πιστεύουμε ότι, για να βγει και η Ευρώπη και η Ελλάδα από τη σημερινή κρίση, χρειάζεται περισσότερη Δημοκρατία.

Και ακόμη περισσότερη Σοσιαλδημοκρατία.

Σοσιαλδημοκρατία, που δεν ταυτίζεται με τον συγκεντρωτικό κρατισμό, που αντιστέκεται στην προσπάθεια κατάργησης των κοινωνικών δικαιωμάτων, που μάχεται τον στείρο εθνικισμό, που προλαμβάνει την αύξηση των ανισοτήτων.

Μια σοσιαλδημοκρατία που έχει αίσθηση του τι γίνεται στον κόσμο και επενδύει στην καινοτομία και τις προοδευτικές μεταρρυθμίσεις.

Τώρα που βιώνουμε τις επιπτώσεις της μακρόχρονης κυριαρχίας της συντηρητικής Ευρώπης, είναι η ώρα να θυμηθούμε τι κέρδισαν οι κοινωνίες μας από τη σοσιαλιστική Ευρώπη.

Κι αυτό, για να μην ξεχνάμε ότι έχουν σημασία και οι διαφορές των χρωμάτων και οι αποχρώσεις.

Και η Ευρώπη δεν θα έχει μέλλον αν μείνει μόνο Ευρώπη των αγορών.

Για μας, η αντιμετώπιση της κρίσης, οι μεταρρυθμίσεις, οι μεγάλες αλλαγές, πρέπει να έχουν προοδευτικό πρόσημο.

Γι” αυτό, είναι ώρα να αναφερθώ – και να κλείσω με αυτό, στα όσα παρακολουθούμε στον λεγόμενο προοδευτικό χώρο.

Αγαπητές φίλες,

Αγαπητοί φίλοι,

Επειδή ο προοδευτικός χώρος στην Ελλάδα είναι κατακερματισμένος, πληθαίνουν και οι πρωτοβουλίες για ενότητα.

Όλοι συμφωνούμε ότι ο κατακερματισμός είναι αρνητικό φαινόμενο.

Όμως, για να προχωρήσουμε σε μια κοινή πορεία, πρέπει να παραδεχτούμε ότι, σε πολλές περιπτώσεις, η διαίρεση δεν έγινε για επουσιώδεις και επιφανειακους λόγους.

Έγινε γιατί υπήρχαν ουσιώδεις διάφορες πολιτικής ιδεολογίας και πρακτικής.

Μπορώ, για παράδειγμα, να σας διαβεβαιώσω ότι, η κυβέρνηση της οποίας είχα την τιμή να ηγούμαι, δεν έπεσε λόγω της αναγκαίας λιτότητας, αλλά γιατί δεν βρέθηκαν όλοι στο ίδιο μετερίζι την ώρα των μεταρρυθμίσεων και των συγκρούσεων με κατεστημένα συμφέροντα.

Ως Προεδρος της Σοσιαλιστικής Διεθνούς, παρακολούθησα πολλές αντίστοιχες προσπάθειες συνένωσης του προοδευτικού χώρου, σε διάφορες χώρες.

Δεν είναι καθόλου εύκολη η επιτυχία ενός τέτοιου εγχειρήματος.

Από την πείρα μου στο διεθνές πεδίο, γνωρίζω ότι, όταν οι προσωπικές ή ιδεολογικές διαφορές είναι μεγάλες, αποτυγχάνει η συζήτηση για τη δημιουργία ενός «κόμματος – κολάζ» μέσα από διεργασίες κορυφής και ατέλειωτες παρασκηνιακές διαβουλεύσεις.

Είναι βέβαιο ότι, κάτι τέτοιο, ούτε από τους πολίτες θα εκτιμηθεί.

Αντίθετα, αυτό που χρειάζεται είναι να κάτσουν όλοι ισότιμα, με την αυτονομία τους γύρω από ένα ΤΡΑΠΕΖΙ και να κάνουν έναν οργανωμένο διάλογο για την επίτευξη μιας συμφωνίας σε δέκα βασικά σημεία και στόχους.

Αυτό που πρωτεύει, είναι το πολιτικό πρόταγμα.

Όλα τα άλλα, έπονται.

Και όλα, δεν μπορεί παρά να προκύπτουν από το διάλογο.

Τίποτα προαποφασισμένο ή προαπαιτούμενο, πολύ περισσότερο, αν αυτό εξυπηρετεί σκοπιμότητες.

Ούτε και μπορεί να υπάρχει διγλωσσία, σε θέσεις και πρακτικές.

Έτσι, δημιουργούνται σκιές, που λαβώνουν τις ψυχές των ανθρώπων.

Και στον προοδευτικό χώρο, οι ψυχές των ανθρώπων είναι σεβαστές, γιατί οι άνθρωποί μας, συμμετέχουν με τις ψυχές τους.

Και επειδή κάποιοι μπορεί να προβάλλουν το επείγον του πράγματος, επικαλούμενοι κάποιες εξελίξεις, ας προσθέσω – εν είδη παραδείγματος και μόνο, μια σκέψη που έχω δει να λειτουργεί αλλού.

Εφόσον υπάρξει πολιτικό αποτέλεσμα από αυτόν τον ειλικρινή διάλογο γύρω από ένα ΤΡΑΠΕΖΙ, τότε, πριν τις εκλογές, μέσα από προκριματικές εκλογές, οι συμμετέχοντες επιλέγουν έναν υποψήφιο Πρωθυπουργό που όλοι δεσμεύονται να στηρίξουν.

Σε κάθε περίπτωση πάντως, ένα τέτοιο ΤΡΑΠΕΖΙ για την Ενότητα, που δεν στοχεύει στην τεχνητή απορρόφηση κάποιων δυνάμεων από άλλες, αλλά στην ουσιαστική διερεύνηση ενός πλαισίου κοινής αποδοχής, θα αποτελούσε ένα γενναίο και ουσιαστικό βήμα μπροστά.

Αυτό το γενναίο βήμα χρειάζεται, γιατί μόνο έτσι μπορεί να πειστούν οι πολίτες πως το όποιο εγχείρημα δεν έχει απλώς τακτικούς εκλογικούς στόχους.

Ούτε και υποκύπτει σε σκοπιμότητες.

Αλλά υπηρετεί το εθνικό και το δημόσιο συμφέρον και αποτελεί απάντηση στο πραγματικό διακύβευμα που αφορά το λαό και τη χώρα.

Την οριστική, εκ βάθρων Αλλαγή της χώρας.

Το οριστικό τέλος στο παρασιτικό πελατειακό πολιτικο-οικονομικό σύστημα, που απομυζά τον πλούτο του Ελληνικού λαού, αποδυναμώνει τις δυνατότητες και τα συγκριτικά μας πλεονεκτήματα, τροφοδοτεί τις αδικίες και εντείνει τις ανισότητες.

Αυτή είναι η μοναδική στρατηγική επιλογή των πραγματικών προοδευτικών δυνάμεων, γιατί είναι η μοναδική που απαντά στο μεγάλο δικύβευμα που έχουμε χρέος να φέρουμε σε πέρας.

Και από αυτό θα κριθούμε.

Με αυτές τις σκέψεις και λαμβάνοντας υπόψη ότι, αυτή η συνάντησή σας, γίνεται σε μια περίοδο κρίσιμη, για τους λόγους που προανέφερα, εύχομαι ειλικρινά καλή επιτυχία στις εργασίες του Συνεδρίου σας, επ” οφελεία του Ελληνικού λαού και της χώρας.

http://www.npress.gr/