Ανάλυση και σύνοψη της Ελληνικής κρίσης χρέους και η ενδεχόμενη λύση του

Από τον Γρηγόριο Κοντάκο, μέλους του Κινήματος Δημοκρατών Σοσιαλιστών.

Φάση 1η:  Η Εμπιστοσύνη

Η περασμένη 19η Ιανουρίου 2016 σημαδεύτηκε με την άρση της εξαίρεσης του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου [ΔΝΤ], η οποία εξαίρεση βοήθησε τις χώρες της Ευρωζώνης να παλέψουν για την κρίση χρέους.

Η εξαίρεση δημιουργήθηκε από το ΔΝΤ το 2010 μετά από έκκληση του πρωθυπουργού Γιώργου Α. Παπανδρέου στον πρόεδρο των Η.Π.Α. Μπάρακ Ομπάμα, με σκοπό να μπορούν να δανείζονται χώρες όπου η δυνατότητα αποπληρωμής του χρέους ήταν εύλογο ερωτηματικό, αλλά ο φόβος ότι η χρεοκοπία τους θα ξεκινούσε μία μεγαλύτερη συστημική κρίση.
Μιλώντας από το γραφικό Καστελόριζο την 23η Απριλίου 2010, ο πρωθυπουργός Γιώργος Α. Παπανδρέου ανακοινώνει έμμεσα ότι εμπιστεύεται την λύση ‘’σωσίβιο’’ των Ευρωπαίων εταίρων και του ΔΝΤ, και καλεί τους Έλληνες να συναινέσουν στην εμπιστοσύνη αυτή.
Η εμπιστοσύνη αυτή του πρωθυπουργού αντλούταν από τις άμεσα διπλωματικές νίκες του στη λύση βοήθειας. Η πρώτη φυσικά είναι η εξαίρεση του ΔΝΤ που ανεφέραμε παραπάνω. Η δεύτερη είναι η συμμετοχή των Ευρωπαίων εταίρων μας μέσω της δημιουργίας του European Finance Stability Facility [E.F.S.F.] με τα χαμηλότερα δυνατά επιτόκια. Εκεί που δεν υπάρχει ούτε μία ανοιχτή πόρτα χρηματοδότησης, Η.Π.Α., Ευρωπαϊκή Ένωση και ΔΝΤ μας ανοίγουν τις δύο μεγαλύτερες διάπλατα. Η τρίτη είναι το απερχόμενο Private Sector Involvement [PSI] της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων για την αναδιάρθρωση του χρέους. Ο πρωθυπουργός έχει μόλις κινητοποιήσει όλους τους οργανισμούς και μηχανισμούς στην εφαρμογή της λύσης. Win-Win.

Φάση 2η: Το στοίχημα

Στις 16:14 της 28ης Απριλίου 2010 μία δήλωση της Άνγκελα Μέρκελ μετά την επίσκεψη του Ντόμινικ Στρός Κάν στο Γερμανικό Κοινοβούλιο για να πείσει τους Γερμανούς βουλευτές να ψηφίσουν υπέρ της υποστήριξης Ευρωπαϊκής βοήθειας στην Ελλάδα θα σκάσει σαν βόμβα στην άλλη μεριά του Ατλαντικού.

"Το 2000 είχαμε μια κατάσταση όταν ήμασταν αντιμέτωποι με το ερώτημα κατά πόσον η Ελλάδα θα μπορεί να είναι σε θέση να ενταχθεί στην ευρωζώνη. Αποδείχθηκε ότι η απόφαση μάλλον δεν έχει ελεγχθεί αρκετά στενά."

Η Μέρκελ είχε μόλις ανοίξει τον ασκό του Αιόλου.

Στις 17:03 της ίδιας μέρας έρχεται η δήλωση-ερωτηματικό του εκπροσώπου τύπου του Λευκού "Αυτό είναι κάτι που προκαλεί μεγάλη ανησυχία στον πρόεδρο και το παρακολουθεί από πολύ κοντά ... [Το αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών είναι] σε στενή επαφή με τους λαούς της Ευρώπης για το θέμα."

Η κρίση χρέους της Ευρωζώνης μόλις έγινε πολιτικό πρόβλημα των Ελλήνων με την μερική υπαναχώρηση της Μέρκελ σε ακολουθία του άρθρου της 8ης Φεβρουαρίου 2010 της Der Spiegel, βάζοντας έτσι το θεμέλιο λίθο για το στοίχημα του δημοψηφίσματος το Νοέμβριο του 2011.

Την 13η Φεβρουαρίου 2010 τα "άπλυτα" της Ιταλίας και Ελλάδας βγαίνουν για πρώτη φορά δημόσια. Ξεκινώντας από το 1996 η Ιταλία προσλαμβάνει τις συμβουλές της JP Morgan και εκδίδει ‘’δημιουργικό παράγωγο’’ νομισματικής ανταλλαγής με ευνοικό επιτόκιο βοηθώντας έτσι την Ιταλία να προσπεράσει τις 12 ανταγωνίστριες χώρες και να καταφέρει να πιάσει τις θεμελιώδης προυποθέσεις εισόδου στην Ευρωζώνη.

Στην Ελλάδα, η χρηματοδοτική μαγεία πήγε ακόμα παραπέρα το 2001. Σε μία πώληση κάτω από το τραπέζι μέσω της Goldman Sachs σε εθνική κλίμακα, Έλληνες αξιωματούχοι υποθήκευσαν ουσιαστικά αεροδρόμια και εθνικές οδούς της χώρας για να αυξήσουν τα τόσο αναγκαία χρήματα καταφέρνοντας έτσι την είσοδο της Ελλάδας στην Ευρωζώνη.

Η κατάσταση αυτή και στις δύο χώρες αν και αμφιλεγόμενη μεταξύ κυβερνητικών κύκλων ήταν ελεγχόμενη και πιο σημαντικά, νόμιμη.

Το 2005 μετά την έντονη πίεση του τότε υπουργού Οικονομικών, Γιώργου Αλογοσκούφη, η Goldman Sachs πουλάει το παράγωγο στην Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος για να ‘’αποκαταστήσει την καλή της θέληση με την Ελληνική Δημοκρατία.’’ , μεταφέροντας έτσι την υποθήκευση από ένα ξένο οίκο στην Εθνική Τράπεζα.

Η ιστορία αυτή έδειχνε να έχει καλό τέλος και η αισιοδοξία για το Ελληνικό χρέος ανέβαινε και μαζί με αυτήν και η ανάπτυξη της Ελλάδας το 2006 θα πάει στο +4%. Άλλα καλό τέλος δείχνουν να έχουν μόνο τα παραμύθια. Η ανάπτυξη πέφτει δραστικά και ο υπουργός το 2008 σαν άλλος γκόλουμ δεν μπορεί να αντισταθεί. Κύκλοι στο υπουργείο Οικονομικών λένε πως ακούνε ένα πλάσμα να σιγανοφωνεί ‘’my precious…’’. Ο υπουργός Οικονομικών Γιώργος Αλογοσκούφης και ο διοικητής της Εθνικής Τράπεζας Ελλάδος Τάκης Αράπογλου θα το χρησιμοποιήσουν μία τελευταία φορά [αφού ακόμα μπορούν εφόσον η Moody’s το αξιολογεί Α1, πάνω από το προβλεπόμενο Α-] σαν εγγύηση για να αντλήσει η Ελληνική Κυβέρνηση ακόμα ένα δάνειο από την Ευρωπαική Κεντρική Τράπεζα, εκτοξεύοντας το χρέος στα θεώρατα ύψη που κουβαλάμε σήμερα! Εδώ ακριβώς ξεκινάει η λογική αυτού του άρθρου.
[Απλά για το αρχείο ο υιός Αλογοσκούφη, Σπύρος εργάστηκε στην Goldman Sachs από την 18η Μαρτίου 2009, λίγο μετά το deal δηλαδή, μέχρι την 21η Μαρτίου 2014.]

Κλείνοντας την παρένθεση για την επεξήγηση των παραπάνω, το πολιτικό πρόβλημα μετά το άνοιγμα του ασκού του αιόλου από την Άνγκελα Μέρκελ, οι πολιτικές συγκρούσεις θα φτάσουν την ακμή τους την 4η Νοεμβρίου 2011 στην διάσκεψη κορυφής των G-20 στις Κάννες αυτήν την φορά με την συμμετοχή της Ελλάδος εκπροσωπόντας την από τον πρωθυπουργό Γιώργο Α. Παπανδρέου και τον υπουργό Οικονομικών Ευάγγελο Βενιζέλο.

Δεν θα προσπαθήσουμε να δώσουμε αναπαράσταση σε ότι δεν είδαμε να συμβαίνει. Θα ξεχωρίσουμε μόνο δύο καταστάσεις.

Πρώτον ότι το δημοψήφισμα του Παπανδρέου όλοι πλέον κατάλαβαν ότι ήταν πολιτικά ορθό με την Der Spiegel να σκιαγραφεί τους τρείς προφανής λόγους:
1ον) Ο πρωθυπουργός χρειάζεται άμεση νομιμοποίηση των πράξεών του, καθώς εξελέγη πρίν την κλιμάκωση της κρίσης χρέους.
2ον) Η αντιπολίτευση στην Ελλάδα είναι εμπόδιο, με την λαική ψήφο η Νέα Δημοκρατία θα ερχόταν στα συγκαλά της.
3ον) Η Ελλάδα βρίσκεται σε καθοδική σπείρα. Όλοι οι πολίτες της είναι θύματα των μέτρων λιτότητας. Οι απεργίες θα μπορούσαν πιθανότατα να εθέσουν εκτός πλαισίου.

Το στοίχημα αυτό χάθηκε όταν εφαρμόστηκε η δεύτερη κατάσταση. Ο υπουργός Οικονομικών αφού γύρισε από τις Κάννες αντιτέθηκε στο δημοψήφισμα ‘’μαχαιρώνοντας έτσι τον Πρωθυπουργό πισώπλατα.’’, παίρνοντας το μέρος των Μπαρόζο και Σαμαρά.

Το αποτέλεσμα αυτών ήταν η Κυβέρνηση Σαμαρά 2012-2015 με σημαντικότερο έργο την πτώση της, αποτυγχάνοντας να περάσει χωρίς λαϊκή αντίδραση διαρθρωτικά μέτρα που προέβλεπε το δεύτερο Μνημόνιο (Φεβρουρίου 2012), σκάβοντας τον λάκκο που η ίδια πρώτη θα πέσει. [Αστείο πράγμα που παραπέμπω σύνδεσμο του Εργατικού Επαναστατικού Κόμματος, τρολλιά το λέμε εμείς τα millennials.]

Φάση 3η: Η δημιουργική ασάφεια

Δώδεκα μήνες πρίν, την μεγάλη αυτή μέρα του Αγ. Γρηγορίου στις 25/01/2015 γίνεται αυτό που φοβόταν όλη η Ευρώπη συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας. Η νεοφιλελεύθερη κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ μαζί με τους χριστιανοδημοκράτες των ΑΝΕΛ αναλαμβάνουν την εξουσία της χώρας.
Λίγες μόλις μέρες μετά ο υπουργός Οικονομικών Γιάνης Βαρουφάκης ξεκινάει Ευρωπαικό Τουρ, εξηγώντας το Μετριόφρον Πλάνο του στους υπουργούς Οικονομικών και Οικονομίας της Ευρώπης αποκλείοντας την Τρόικα και την Γερμανική Κυβέρνηση, ψάχνοντας χρηματοδότηση και υποστήριξη. Με απλά λόγια, ο Έλληνας υπουργός μετατρέπει μία ενδεχόμενη τεχνικο-οικονομική υποστήριξη [καθώς ούτε ο ίδιος ούτε κάποιος από τους συνεργάτες του (που δεν είχε) έχουν μελετήσει το πλάνο αρκετά, όχι απλά στην Ευρώπη αλλά ούτε για τις επιπτώσεις του πλάνου ακόμα και στην Ελλάδα] σε ενδεχόμενη πολιτική υποστήριξη, κάνοντάς μας όλους να αναρωτιόμαστε γιατί υπάρχουν οι θεσμοί στην Ευρωζώνη. Λές και οι υπουργοί του Eurogroup θα δουλεύαν όλοι για τον υπουργό μας στα μακρο-οικονομικά του Μετριόφρον Πλάνου. Το Τούρ έχει ήδη αποτύχει πρίν καν ξεκινήσει.

Όμως η Κυβέρνηση έχει ήδη δείξει πως δεν την νοιάζει να συνεργαστεί, απορρίπτοντας με σκαιότητα έκκληση της ΕΕ για περισσότερες κυρώσεις στην Ρωσία στις 27/01/2015, μόλις δύο μέρες στην εξουσία. Την αλληλεγγύη που ψάχνουν, πρώτοι αυτοί την απέρριψαν.
Οι διπλωματικές ήττες δεν έχουν τελειωμό καθώς ήδη μετράμε την 3η πολύ σύντομα, στις 04/02/2015, όταν η Ελλάδα διακηρύσσει ότι δεν θέλει παράταση του προγράμματος το οποίο τελειώνει στο τέλος του μήνα. Η ΕΚΤ κόβει την τροφοδοσία χρήματος στην Ελλάδα καθώς ανακοινώνει ότι δεν θα δέχεται πλέον τα ‘’junk’’ ομόλογα της, περνώντας επίσημα πλέον στην Β’ Ευρωπαική κατηγορία του Emergency Liquidity Assistance (ELA). [Αν μέχρι τις 04/02/2016 μείνουμε εκεί τότε κερδίζουμε το πρωτάθλημα, καθώς σε αυτή την κατηγορία παίζει μόνο μία χώρα. Η Ελλάδα.]

Με απλά λόγια τα δάνεια ρευστότητας από το ELA, στο Ελληνικό κράτος και μετά στις Ελληνικές τράπεζες κοστίζουν παραπάνω 3000% στην καλύτερη των περιπτώσεων καθώς από το επιτόκιο του 0.05% της ΕΚΤ περνάμε στο 1.55% του ELA. Ουάου. Το πόσο κοστίζουν οι αναλήψεις μετρητών από οποιονδήποτε στην Ελλάδα στους ίδιους τους Έλληνες πραγματικά είναι ενδιαφέρον να μάθουμε.

Ο μήνας κλείνει, το πρόγραμμα τελειώνει, και έρχεται 02/03/2015 με το απίστευτο ρεκόρ καμίας διπλωματικής ήττας για 28 σερί ημέρες. Σήμερα όμως αυτό θα αλλάξει. Ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας θα γονατίσει μπροστά στις Γερμανικές πιέσεις και θα δεχθεί τελικά την παράταση του προγράμματος. Η 4η ήττα με 4 μήνες διορία. Με τα παρακάλια του πρωθυπουργού ο υπουργός Οικονομικών έχει 4 μήνες να φτιάξει ομάδα, να βάλει κάτω τα μαθηματικά και να παρουσιάσει αναλυτικά το Μετριόφρον Πλάνο έστω για την Ελλάδα. Το σκόρ γίνεται 4-1.

Λίγα όμως ξέρανε οι 18 σοφοί της Ευρωζώνης, καθώς από τις 17/04/2015 ο υπουργός Οικονομικών ξεκινάει καμπάνια δηλώσεων, αντί να στοιχειοθετεί γραπτά την έρευνά του στο Μετριόφρον Πλάνο, αποτυγχάνοντας να δεί το λόγο που του την έδωσαν.
Αποτέλεσμα όλων αυτών, η ακμή των διαπραγματεύσεων την 26η Ιουνίου 2015 και η ανακοίνωση του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα για την διεξαγωγή δημοψηφίσματος την 5η Ιουλίου 2015. Οι δανειστές ενεργοποιούν το Σχέδιο Ω. Στους όρους του νέου Μνημονίου συμπεριλαμβάνεται η άσκηση βέτο στο προϋπολογισμό του κράτους. Οι Έλληνες την απορρίπτουν αλλά ο πρωθυπουργός προχωρά κανονικά ξέροντας ότι άρνηση ίσον δραχμή σε πολύ σύντομο διάστημα. Ο υπουργός Οικονομικών είναι απόντας του Κοινοβουλίου μετά την παραίτηση του την 6η Ιουλίου, αρνούμενος να υπογράψει την 11η Ιουλίου 2015 την συμφωνία των εταίρων και την 13η Αυγούστου την ψήφιση του Μνημονίου 3 και την παραχώρηση Εθνικής Κυριαρχίας [για πρώτη φορά μετά την 29η Αυγούστου 1923 και το συμβάν της Κέρκυρας], επίσης αρνούμενος ότι αποτέλεσμα αυτής είναι μόνο δικές του ενέργειες. Οι διπλωματικές ήττες που προήλθαν τους προηγούμενους μήνες μόλις γίνονται εθνικές από 251 βουλευτές του Κοινοβουλίου. Λίγη όμως σημασία υπάρχει στην ψήφιση αυτή και οι αντίπαλοι της Κυβέρνησης το ξέρουν πολύ καλά, όταν σιγουρεύουν την 6η Δεκεμβρίου 2015 την δεδηλωμένη της υπερψήφισης του προυπολογισμού του 2016 με 153 ψήφους της Ελληνικής Κυβέρνησης, κατοχυρώνοντας την παραχώρηση Εθνικής Κυριαρχίας της Ελληνικής Δημοκρατίας, δείχνοντας πώς ευθύνη της προδοσίας στο Σύνταγμα της Ελλάδος έχουν μόνο κυβερνητικοί βουλευτές σε περίπτωση ενδεχόμενου αρμαγεδδών, πράγμα που φέρνει τον Κυριάκο Μητσοτάκη στην προεδρία της Νέας Δημοκρατίας.

Επίλογος και σχόλια: Από την τραγωδία στην φάρσα

Ερχόμαστε λοιπόν πάλι στην πρώτη παράγραφο αυτού του άρθρου δύο μέρες μετά την άρση εξαίρεσης του ΔΝΤ, την 21η Ιανουρίου 2016, όταν ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας στο World Economic Forum  στο Νταβός αποδέχεται την επιμονή των εταίρων μας πως το ΔΝΤ πρέπει να παίξει ρόλο στην 3η χρηματοδοτική υποστήριξη, αποδεχόμενος έτσι, έστω και εμμέσως, την διπλωματική νίκη του Γεώργιου Α. Παπανδρέου το 2010.

Μετά από αυτό το πρόγραμμα όμως είμαστε μόνοι, ο πρωθυπουργός δυστυχώς κατάλαβε αργά το ρόλο του ΔΝΤ στο πρόγραμμα στήριξης της Ελλάδας όλα αυτά τα χρόνια και όχι απλά της μεταγενέστερης 2ης ημέρας της άρσης εξαίρεσης.

Εδώ ταιριάζει η παροιμία ότι η ιστορία επαναλαμβάνεται την πρώτη φορά σαν τραγωδία και τη δεύτερη σαν φάρσα.

Σαν σήμερα, 25/01/1204, η συνεχιζόμενη οικονομική εξάντληση του πληθυσμού για την εξασφάλιση των χρημάτων που ο Αυτοκράτορας Αλέξιος Δ’ είχε υποσχεθεί στους σταυροφόρους, οδηγούν λαό και μοναχούς σε εξέγερση.

Ο Αλέξιος Δ΄ έφερε τους Λατίνους Σταυροφόρους στην Κωνσταντινούπολη, θέλοντας να αποκαταστήσει στο θρόνο, τον πατέρα του Ισαάκιο. Συνεργάστηκε με αυτούς χωρίς να υπολογίσει το κόστος της επιλογής του. Οι σταυροφόροι το καλοκαίρι του 1203, ανάγκασαν τον αυτοκράτορα Αλέξιο Γ΄ να εγκαταλείψει την Βασιλεύουσα, διαφεύγοντας στην Θράκη μαζί με το κρατικό θησαυροφυλάκιο.

Στον θρόνο ανέβηκε ο πρώην αυτοκράτορας Ισαάκιος Β΄ Άγγελος, με συναυτοκράτορα τον Αλέξιο Δ’, επικυρώνοντας με χρυσόβουλλο όλες τις υποχρεώσεις απέναντι στους «ευεργέτες» σταυροφόρους.

Αποτέλεσμα της εμφανούς υποταγής και της βαριάς φορολογίας υπέρ των Φράγκων, ήταν η εξέγερση των βυζαντινών, με καθαίρεση του Αλεξίου Δ’· ακολούθησε η «παρέμβαση» των λατίνων και η άλωση της Βασιλεύουσας με όσα επακόλουθα.

Ίδιες ημερομηνίες, ίδιοι δανειστές ακόμα και ίδια ονόματα των ηγετών μας.

Ο Αλέξης Τσίπρας και ο Αλέξιος Δούκας Μουρτζούφλος έχουν κάτι κοινό. Και οι δύο απότυχαν να δούν πώς η συμφωνία απαιτούσε μία και μόνη λύση, μεταρρυθμίσεις. Τις μεταρρυθμίσεις που το Ελληνικό και εν μέρει Ευρωπαϊκό πολιτικό σύστημα το 2011 δεν άφησε να ολοκληρωθούν.

Πηγή: protothema