Ομιλία Γ. Παπανδρέου στην παρουσίαση του βιβλίου του Σ. Κεδίκογλου

Αγαπητές φίλες, αγαπητοί φίλοι,

Ένα μεγάλο ευχαριστώ για τη σημερινή πρόσκληση.
Μου δίνει την ευκαιρία να επισκεφτώ ξανά την πανέμορφη Χαλκίδα και το όμορφο νησί της Εύβοιας.

Είμαι ιδιαίτερα χαρούμενος που βρίσκομαι σήμερα κοντά σας.

Και γιατί είμαι εδώ, μαζί σας – και γιατί βρίσκομαι εδώ για να μιλήσω με αφορμή ένα βιβλίο.
Ένα βιβλίο που δεν παρακολουθεί απλώς την πορεία της χώρας – αυτά τα τελευταία δύσκολα χρόνια της κρίσης – αλλά παράλληλα και θα έλεγα με ιδιαίτερη τόλμη, δεν διστάζει να πει αλήθειες.

Για να υπάρξει μετάβαση σε ένα διαφορετικό και καλύτερο μέλλον, προϋπόθεση είναι αυτή η επιλογή να συνοδεύεται από τις αλήθειες που καθόρισαν το παρελθόν.
Η στέρεη βάση, είναι η κατανόηση της πραγματικότητας.

Και όσοι έχουν την τόλμη να θέτουν τον δάχτυλο επί τον τύπον των ήλων, υπηρετούν πραγματικά την πρόοδο της χώρας.

Γιατί όταν αντιμετωπίζεις χωρίς παρωπίδες και φόβο τις αλήθειες, όταν δεν κρύβεσαι από τα πραγματικά προβλήματα, τότε και μόνο τότε μπορείς και να τα αντιμετωπίσεις επί της ουσίας και να αλλάξεις τα κακώς κείμενα.

Και η αλήθεια είναι ότι, τα τελευταία χρόνια, δεν ήταν λίγοι αυτοί που αντί να αναζητήσουν την αλήθεια καλλιέργησαν μύθους, μίσος, λαϊκισμό, φανατισμό, ακόμα και τη βία, ενώ πολλοί παρέμειναν εγκλωβισμένοι σε παρακμιακές μικροκομματικές σκοπιμότητες.

Και είναι λίγες δυστυχώς οι φωνές, ακόμα και σήμερα, που τολμούν με θάρρος να μιλήσουν για τις πραγματικές αιτίες της κρίσης.
Που δεν κρύβονται πίσω από ονειροβασίες.
Αντιθέτως, τολμούν να μιλήσουν με παρρησία – που οι Αρχαίοι Έλληνες όριζαν ως έκφραση ειλικρίνειας, ακόμα και με ρίσκο την ίδια τη ζωή τους.

Αλλά αυτοί, έστω οι λίγοι, που τολμούν να πουν αλήθειες, δείχνουν το μέτρο της ευθύνης – ακόμη και κόντρα στο ρεύμα.

Γιατί οι αλήθειες θίγουν τα κακώς κείμενα – στην προκειμένη περίπτωση, τα κατεστημένα.

Αντί να επιλέγουν τις εύκολες ρητορίες και τις άγονες διαδρομές, δείχνουν ένα δρόμο στέρεο.

Αντί της φυγής στο παρελθόν, επιλέγουν τη φυγή στον μέλλον, όπως πολύ σωστά επισημαίνει ο Συμεών Κεδίκογλου σε άρθρο του από τα πρώτα σκληρά χρόνια της κρίσης.

Ένα μέλλον απαλλαγμένο από τις κακοδαιμονίες που μας οδήγησαν στα πρόθυρα μιας εθνικής καταστροφής.

Υπ” αυτήν την έννοια, η φυγή στο μέλλον αποτελεί βασική προϋπόθεση και για την οριστική σωτηρία της χώρας – δηλαδή, και της ασφαλούς και οριστικής εξόδου από την κρίση και της βιώσιμης πορείας της χώρας.

Όταν ο Συμεών μου ζήτησε να μιλήσω στην παρουσίαση του βιβλίου του, με χαρά του απάντησα αμέσως θετικά.

Για δύο λόγους.

Πρώτον, για τον ίδιο τον Συμεών.
Νεαρό μέλος της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του 2009, μιας κοινοβουλευτικής ομάδας που έβγαλε κυριολεκτικά τα κάστανα από τη φωτιά για τη χώρα.
Από τους βουλευτές που δεν κρύφτηκαν, όταν τους ζητήθηκε να βάλουν πλάτη.
Που πίστεψαν και στήριξαν ένα πρωτοφανές μεταρρυθμιστικό έργο.

Και δεύτερον, για το ίδιο το βιβλίο.
Γιατί ακόμη και ο τίτλος του βιβλίου, εκφράζει εν είδη μηνύματος, την αδήριτη ανάγκη ρήξεων με το παρελθόν, σε μια περίοδο, που τίθεται στον δημόσιο λόγο το ερώτημα περί της εκτός μνημονίου πορείας της χώρας.

Βιβλία, όπως αυτό του Συμεών, αφήνουν μία γλυκόπικρη γεύση σε εμάς που βρεθήκαμε στη δίνη του κυκλώνα.
Γλυκιά, γιατί μας υπενθυμίζουν ότι κάναμε το πατριωτικό μας καθήκον στην πράξη, όταν άλλοι με ευκολία εμφανίζονταν πατριώτες στα λόγια – αλλά ήταν απόντες από την πραγματική μάχη.
Πικρή, γιατί μας υπενθυμίζουν πόσα περισσότερα θα μπορούσαμε να είχαμε κάνει για τη χώρα, πόσες περισσότερες αλλαγές, για μια πολιτεία καλύτερη, δικαιότερη, αν οι συνθήκες ήταν έστω και στο ελάχιστο ευνοϊκές.

Είχε πολύ καλό υλικό, πολύ καλό ανθρώπινο δυναμικό εκείνη η Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΠΑΣΟΚ.
Πολλούς βουλευτές που πίστευαν πραγματικά ότι πρέπει να αλλάξουν τα πράγματα.
Δεν χρειάζονταν κανένα Μνημόνιο για να το κάνουν.

Σήμερα, γιατί είναι προβληματικό το γενικό πολιτικό σκηνικό;
Ελάχιστοι αγωνιούν και ακόμη λιγότεροι δίνουν μάχη για τομές με το παρελθόν.
Πολλοί υπόσχονται ή ονειρεύονται επιστροφή στο παρελθόν.
Είναι εξαιρετικοί μεταρρυθμιστές σε ομιλίες, αλλά μόλις κατεβούν από το μικρόφωνο αποδομούν και την όποια μεταρρυθμιστική προσπάθεια έγινε.

«Καλλικράτης»; Τομή με το παρελθόν της αυτοδιοίκησης.
Ηλεκτρονική συνταγογράφηση; Τομή με το παρελθόν των ασφαλιστικών ταμείων.
«Διαύγεια»; Τομή με το παρελθόν των δαπανών και της αδιαφάνειας στο δημόσιο.
Νόμος για την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση; Τομή με το παρελθόν και το κατεστημένο των Πανεπιστημίων.
Ηλεκτρονικές προμήθειες στο δημόσιο; Τομή με το παρελθόν των προμηθειών.
Όλες οι προσλήψεις μέσω ΑΣΕΠ; Αντικειμενικά κριτήρια για προαγωγές; Τομή με το παρελθόν της αναξιοκρατίας στο Δημόσιο.
Οικονομική Αστυνομία; Οικονομικοί Εισαγγελείς; Άνοιγμα τραπεζικών λογαριασμών; Τομή με το παρελθόν της απόλυτης φοροδιαφυγής.

Ανέφερα δέκα μόνο από τα πολλά παραδείγματα παρεμβάσεων που έγιναν μέσα σε μόλις δύο χρόνια, μέσα στις χειρότερες δυνατές συνθήκες, και που για μένα, τον Συμεών και όσους πήραμε την πρωτοβουλία να τα προωθήσουμε και να τα στηρίξουμε, συνιστούν πραγματικές τομές.
Με λάθη, με προβλήματα, αλλά τομές.
Ειλικρινή προσπάθεια για τομές – που πάνε μπροστά.
Προς το καλύτερο – εμπεδώνοντας αξίες – για τον πολίτη και αυτό το έρμο κράτος.

Πού είναι τώρα αυτό το μεταρρυθμιστικό κύμα;
Ποιος συνεχίζει την τομή με το παρελθόν εδώ και δύο χρόνια;
Ουδείς.

Κυρίες και κύριοι,

Η αρχή λένε, σωστά, είναι το ήμισυ του παντός.
Και η αρχή για να λύσεις ένα πρόβλημα, είναι να αποδεχθείς ότι υπάρχει πρόβλημα.

Πολλοί πολιτικοί σήμερα, πολλές πολιτικές δυνάμεις, που υπόσχονται είτε την έξοδο από το μνημόνιο είτε το σκίσιμο του μνημονίου, δεν θέλουν να αποδεχθούν ότι υπήρχε θανάσιμο πρόβλημα στην Ελλάδα του 2009.

Καλά είμασταν παλαιότερα, μας λένε.
Για αυτό και μιλάνε για επιστροφή στην «κανονικότητα».
Να γυρίσουμε στα παλιά, στις παλιές «καλές» συνήθειες.

Ποιές ήταν αυτές;

Κορυφή του παγόβουνου, ήταν το δημοσιονομικό. Αλλά όχι μόνο αυτό.
Δεν ήταν μόνο ότι, βρέθηκε μία κυβέρνηση η οποία σε 5 μόλις χρόνια «κατάφερε» να φορτώσει στη χώρα τόσο χρέος, όσο στα 180 από την απελευθέρωσή της και από τα περίπου 150 δις ευρώ, να το φτάσει στα 300 δις ευρώ.

Δεν ήταν μόνο ότι, βρέθηκε μια κυβέρνηση που κατάφερε μέσα μόνο σε μία χρονιά, το 2009, να φορτώσει στη χώρα με 36 δισεκατομμύρια έλλειμμα. Ναι, ξόδεψαν 36 δις περισσότερα από όσα είχαν τα κρατικά ταμεία και παρόλα αυτά, έριξαν τη χώρα στην ύφεση, -4,4%.
Αυτό αποκαλύφθηκε πριν από λίγες ημέρες.
Φανταστείτε, όταν συντάχτηκε το πρώτο Μνημόνιο, η ύφεση για το 2009 υπολογιζόταν περίπου, στο -2%.
Τελικά, ήταν διπλάσια.
Δεν ήταν μόνο ότι, το δημοσιονομικό έλλειμμα συμπληρωνόταν και από ένα αποκαρδιωτικό έλλειμμα ανταγωνιστικότητας, που απεικονιζόταν στο τεράστιο έλλειμμα των εξαγωγών μας απέναντι στις εισαγωγές μας.

Ήταν και τα ψέματα.
Ψέματα μέχρι την τελευταία στιγμή.
Ψέματα για να μην σκάσει το παραμύθι πριν προλάβει να φύγει η κυβέρνηση των φυγάδων.

Αλλά θέλω να θέσω ένα απλό ερώτημα:
Πώς αγαπητές φίλες και αγαπητοί φίλοι, σε μια δημοκρατία ευνομούμενη μπορέσαμε να φθάσουμε σε αυτό το σημείο;
Πώς φτάσαμε στο σημείο να αποστέλλονται ψεύτικα στοιχεία στις Βρυξέλλες και να κατηγορεί σήμερα η Ευρωβουλή την τότε κυβέρνηση για «απάτη»;

Πώς και πού διοχετεύτηκαν τόσα χρήματα χωρίς να πιάσουν τόπο – για ανάπτυξη, υποδομές, εκπαίδευση, υγεία και εργασία;
Ποιός κέρδισε τότε από όλα αυτά, αλλά πληρώνουν με θυσίες σήμερα οι Έλληνες, με θυσίες και οι επόμενες γενιές;

Γιατί είναι ελάχιστοι όσοι μιλούν ή γράφουν για αυτά;
Μήπως γιατί αυτές είναι οι πρακτικές, αυτές είναι οι πολιτικές, που έφεραν το Μνημόνιο;
Και όχι το ΠΑΣΟΚ το 2009!

Μήπως γιατί αυτή η αλήθεια έρχεται σε σύγκρουση με πολλά συμφέροντα;

Γιατί;
Γιατί εάν αποδέχονται αυτές τις αλήθειες θα έπρεπε να δράσουν διαφορετικά.

Εκεί εντοπίζω τη μαύρη τρύπα του πολιτικού μας συστήματος, που ευθύνεται και για την απουσία μεταρρυθμιστικής ορμής τα τελευταία δύο χρόνια.

Πολλοί αφήνουν να εννοηθεί ότι, με λίγο ακόμα μαγείρεμα στοιχείων, λίγο ακόμα κλείσιμο του ματιού στους εταίρους μας στην Ευρώπη και καναδυό μέτρα ακόμα, θα την είχαμε γλυτώσει.
Άλλοι, προπαγάνδιζαν ότι, ενώ διάφοροι μας χάριζαν τζάμπα δισεκατομμύρια, εμείς σώνει και καλά θέλαμε Τρόικα.

Άρνηση της πραγματικότητας και του προβλήματος.
Αλλά κάποιους βολεύει.

Όποιοι αρνούνται την πραγματικότητα, γιατί να την αλλάξουν;

Ποια τομή με το παρελθόν να κάνουν εκείνοι που δεν βλέπουν πρόβλημα στο παρελθόν;

Το ΠΑΣΟΚ, φίλες και φίλοι, διαχειρίστηκε μια βόμβα που είχε ήδη απασφαλισθεί.
Δώσαμε τιτάνια μάχη, όχι μόνο να περιορίσουμε το έλλειμμα, αλλά και να κουρέψουμε μεγάλο μέρος του χρέους.

Όμως, μικρή σημασία θα έχει για το μέλλον μας, αν παράλληλα δεν δούμε όλα εκείνα τα βαθύτερα αίτια που οδήγησαν τη χώρα στο σημείο αυτό.
Γιατί αν δεν το κάνουμε, ο κίνδυνος να βρεθούμε σύντομα στο ίδιο σημείο, είναι πολύ μεγάλος.

Αγαπητές φίλες, αγαπητοί φίλοι,
Είμαι σίγουρος ότι ο Συμεών θα θυμάται καλά τα παρακάτω λόγια:

«Το πρόβλημα της χώρας μας ήταν και είναι βαθιά πολιτικό, βαθιά κοινωνικό.
Πολλές φορές το έχουμε πει, όμως σήμερα το ζούμε.
Τελειώνει για τη χώρα μας μια ολόκληρη εποχή.
Και πρέπει να τελειώσουμε με αυτή την εποχή μια για πάντα.
Να ανοίξουμε ένα νέο κεφάλαιο στο βιβλίο της ιστορίας μας.
Η Μεταπολίτευση βρήκε την ελληνική κοινωνία σε βαθιά διαίρεση, με αποκλεισμένα τεράστια τμήματα του Ελληνικού λαού.
Και κάναμε πολλά, αν όχι για να εξαλείψουμε αυτή την πραγματικότητα, τουλάχιστον για να την αμβλύνουμε.
Όμως, έγιναν και τραγικά σφάλματα.

Σφάλματα και εκπτώσεις, που οδήγησαν μέχρι και στην αλλοίωση των βασικών μας αρχών και αξιών για την κοινωνία.

- Φτάσαμε πολλές φορές να ονομάζουμε δικαιοσύνη, τη σκανδαλώδη εύνοια.
- Κεκτημένα, τα προνόμια των λίγων και των συντεχνιών.
- Δικαίωμα, την πρόκληση σε βάρος των υπολοίπων.
Πολιτισμό, τον νεοπλουτισμό.
Υγιή επιχείρηση, το κυνήγι του εύκολου πλουτισμού.
Την ποιοτική και ανταγωνιστική παραγωγή, την μετατρέψαμε σε ανταγωνισμό για μια κρατική ή ευρωπαϊκή επιδότηση.
Τη φοροδιαφυγή, έκφραση προσωπικής μαγκιάς.

Και δεν ήταν μεμονωμένες περιπτώσεις, ούτε σποραδικά φαινόμενα.
Οι εξαιρέσεις από τον κανόνα, έγιναν ο κανόνας.»

Οι παραπάνω 3-4 παράγραφοι είναι από μία από τις δυσκολότερες ομιλίες της πολιτικής μου διαδρομής, στις 2 Μαρτίου 2010, στην Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΠΑΣΟΚ.

Ήταν τότε που δεν υπήρχαν εύκολες λύσεις.
Για την ακρίβεια δεν υπήρχαν καν λύσεις.
Έπρεπε να τις φτιάξουμε από την αρχή, μαζί -και με δύσκολη διαπραγμάτευση -, με τους Ευρωπαίους.

Γεμίσαμε όλα αυτά τα χρόνια με μετά Χριστόν προφήτες και παντογνώστες, για το τι έπρεπε ή δεν έπρεπε να γίνει τότε.

Μεταξύ αυτών, και εκείνοι που σήμερα πνίγονται σε μία κουταλιά νερό των διεθνών αγορών.
Ούτε μια ώρα δεν θα άντεχαν το 2010 στη θέση μας.

Ο ένας μετά τον άλλον, διεθνείς προσωπικότητες γράφουν ή μιλούν για εκείνη την εποχή – και επιβεβαιώνουν τα όσα λέγαμε από τότε.
Για παράδειγμα, όπως είδα σήμερα σε δημοσιευματα – και λίγα λέει ο πρώην Υπουργός Οικονομικών των Ηνωμένων Πολιτειών, Γκάϊτνερ, για αυτά που ζήσαμε τότε.

O Γκάϊτνερ θυμάται, πως έζησε δραματικές στιγμές, στιγμές «Παλαιάς Διαθήκης» – εκείνη την κρίσιμη περίοδο.

Θυμάται πως οι Ευρωπαίοι έλεγαν ότι, θα δώσουν ένα μάθημα στην Ελλάδα για τα ψέμματα που τους είχε πει η προηγούμενη κυβέρνηση.

Αν και είχαν πολύ μεγάλη ευθύνη και εκείνοι οι Ευρωπαίοι, που δεν έβαλαν κανένα φρένο όταν έπρεπε, αλλά χαριεντίζονταν με τους εμπρηστές της χώρας.
Ελάχιστοι είχαν το θάρρος να πουν έστω μία κουβέντα για την τιμή των όπλων.
Και μετά ήθελαν να μας τιμωρήσουν για όσα έκαναν οι προηγούμενοι.

Η τότε κυβέρνησή μας, αγαπητοί φίλοι και φίλες, φορτώθηκε τις αμαρτίες και τα ψέματα της κυβέρνησης της ΝΔ.

Τι περάσαμε για να μην μας μείνει η χώρα στα χέρια;
Και εμείς και όλος ο Ελληνικός λαός.

Πόσο εξωπραγματικά δύσκολο ήταν να πεισθούν οι Ευρωπαίοι να δημιουργήσουν Μηχανισμό Στήριξης από το μηδέν και σε χρόνο ρεκόρ.

Να πεισθούν ότι, η κρίση απειλούσε το ευρώ, δεν ήταν μόνο θέμα της Ελλάδας, ήταν συστημικό.

Δύο φορές το γύρο του κόσμου έκανα τότε σε ελάχιστες εβδομάδες, για να οικοδομήσουμε συμμαχίες, να κερδίσουμε την κατανόηση ευρωπαίων ηγετών και της κυβέρνησης Ομπάμα.

Και έρχονται σήμερα, ακόμα και πρόσωπα που είχαν θεσμικές θέσεις τότε, να κατηγορούν εμάς, τους πυροσβέστες, και να αφήνουν στο απυρόβλητο τους εμπρηστές της χώρας.

Ντροπή για αυτούς, αλλά περηφάνεια για όσους τότε – όπως και οι απλοί φηφοφόροι μας – στήριξαν εκείνες τις δύσκολες επιλογές.

Αγαπητοί φίλοι, αγαπητές φίλες,
Πόσοι, αλήθεια, έχουν αντιληφθεί ή θέλουν να αντιληφθούν το βαθύτερο πρόβλημα της χώρας και είναι διατεθειμένοι να κάνουν κάτι για αυτό;

Λίγοι.

Και πόσοι είναι έτοιμοι να πουν «λεφτά, πλούτος σε αυτή τη χώρα υπάρχει, αλλά σπαταλιέται, χάνεται ή χαρίζεται και εγώ αυτό θα το σταματήσω;»
Αυτό τόλμησα να πω.

Δεν είναι τυχαίο ότι η συντριπτική πλειοψηφία των επιθέσεων που δεχτήκαμε για το «λεφτά υπάρχουν» δεν ήταν στην κατεύθυνση «σωστά, αλλά τι κάνετε για να τα βρείτε;»
Ήταν «γιατί το είπατε;»

Έτσι εξηγείται και το μένος.
Γιατί αποκαλύψαμε το «μεγάλο μυστικό».
Γιατί με αυτή την φράση στρέψαμε τον προβολέα επάνω σε αυτούς που πραγματικά παρασιτούσαν σε βάρος όλων μας τόσα χρόνια.

Μια δομή και πρακτική πελατειακού καπιταλισμού που είχε δέσει το πολιτικό σύστημα στο άρμα μικρών ή μεγαλύτερων ισχυρών συμφερόντων, ενάντια στο δημόσιο συμφέρον.

Δεν ήθελαν να στρέψει κάποιος τον προβολέα, το φως, πάνω τους.
Να βάλει κανόνες.
Να σταματήσει το πάρτι. Ήθελαν να συνεχίσει να επικρατεί ο νόμος του ισχυρού και όχι του δικαίου.

Μακάρι να είχαμε λίγο χρόνο ακόμη.
Για την επανάσταση του αυτονόητου.
Αλλά έχει ο καιρός γυρίσματα.

Αγαπητές φίλες, αγαπητοί φίλοι,

Μπορεί να είμαστε αισιόδοξοι σήμερα;

Πόσο αισιόδοξος μπορεί να είναι κανείς όταν, τα δύο μεγαλύτερα σήμερα κόμματα, γαλουχήθηκαν την πιο κρίσιμη για την πατρίδα ώρα στο ίδιο αντιμνημονιακό καλούπι;
Όταν ανταγωνίζονταν στο ποιος θα σκίσει γρηγορότερα το Μνημόνιο;
Στα λόγια βέβαια.
Γιατί όπως έδειξαν και οι πρόσφατες εξελίξεις, τα εύκολα λόγια, εύκολα λέγονται και εύκολα καίγονται.

Γιατί τώρα, οι μεν ανακαλύπτουν τη σημασία της προστασίας και των χαμηλών επιτοκίων του Προγράμματος το οποίο θα έσκιζαν, οι δε φοβούνται μην τελειώσει το Πρόγραμμα και δεν έχουν λόγο ύπαρξης!

Θέλουν να είναι οι διαχειριστές της μεταμνημονιακής εποχής, αλλά αδυνατούν να καταθέσουν πρόταση για να εξαλειφθούν τα αίτια που μας έφεραν το μνημόνιο.

Πώς να είναι κανείς αισιόδοξος όταν ανοίγουν το στόμα τους μόνο για να τσακωθούν – ακόμα και για τη διαχείριση του χρέους, ακόμα και για τα εθνικά θέματα;

Πώς να είναι κανείς αισιόδοξος όταν κανείς τους δεν μιλάει για το πώς θα αρχίσουμε να παράγουμε υγιώς νέο πλούτο, πώς θα δημιουργήσουμε πραγματικές δουλειές για τα παιδιά μας και πώς ο πλούτος θα μοιράζεται δίκαια;

Το μόνο που περιμένουν, είναι να τελειώσει το Μνημόνιο.
Αυτό, αργά ή γρήγορα θα γίνει.

Θα τελειώσουν έτσι τα πραγματικά προβλήματα της χώρας που μας οδήγησαν να χρειαζόμαστε Μνημόνιο;
Όχι.
Γίνεται κάτι για αυτά;
‘Οχι, γιατί και οι μεν και οι δε κρύβονται πίσω από το μνημόνιο για να κρύψουν τα πραγματικά προβλήματα.

Τι αναδεικνύεται;
Απουσία μεταρρυθμιστικής πνοής.
Πλήρης απουσία εθνικού σχεδίου.
Ούτε ψήγμα συναίνεσης.

Αποτέλεσμα;
Οι αγορές να αξιοποιήσουν την ευκαιρία για να δείξουν τα δόντια τους.
Οι εταίροι, να αμφισβητήσουν ακόμη και πρόνοιες των συμφωνιών, παρά τις μεγάλες θυσίες του Ελληνικού λαού.
Και θα είναι κρίμα να χαθούν οι προσπάθειες του Ελληνικού λαού.
Προσοχή, δεν σημαίνει ότι έχουν δίκιο.
Αλλά οι αγορές τη δουλειά τους κάνουν και γι” αυτό και εμείς παλεύουμε για την ρύθμιση και τον έλεγχο τους.

Οι εταίροι μας από την άλλη, έχουν τις δικές τους μεγάλες ευθύνες, και για την αντιμετώπιση της κρίσης, και για την ολιγωρία τους να προχωρήσουν στην αντιμετώπιση των μεγάλων εγγενών προβλημάτων της ΕΕ και της Ευρωζώνης – θεσμικών και πολιτικών.

Θα μπορούσα για πολύ ώρα να μιλήσω για αυτά – όπως κάνω σε τόσα μέρη στο εξωτερικό, αλλά θα αρκεστώ να πω:
- Ότι οι εταίροι μας και η τρόϊκα, έδωσαν βάρος στις περικοπές αντί των μεταρρυθμίσεων – ιδιαίτερα στην αρχή.
- Ότι η λιτότητα για όλους, όταν υπάρχουν πλεονάσματα σε κάποιες ευρωπαϊκές χώρες, δημιουργεί χειρότερη ύφεση αντί να λύνει το πρόβλημα.
- Ότι χάνεται ιστορική ευκαιρία να δανειστεί η Ευρώπη με χαμηλά επιτόκια για να επενδύσει στην ποιότητα των προϊόντων μας και των υπηρεσιών μας, δηλαδή, στο μέλλον μας, στις υποδομές, την ανανεώσιμη ενέργεια, τα δίκτυα, τις τηλεπικοινωνίες και συγκοινωνίες, στην έρευνα και την παιδεία.
- Ότι θα μπορούσαν να προστατεύσουν καλύτερα και αποτελεσματικότερα χώρες όπως η Ελλάδα, από τους φόβους και την κερδοσκοπία των αγορών. Κάτι που έκανε ο Ντράγκι πολύ αργότερα, το 2012, για την Ιταλία και την Ισπανία.
- Ότι λεφτά υπάρχουν – όπως τους έλεγα – στο διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα, στους φορολογικούς παραδείσους, στις offshore, αλλά ότι, μόνη της η Ελλάδα αδυνατεί να τα αντιμετωπίσει.
Εκεί χρειαζόταν, όπως ζητούσα από την αρχή, συλλογική ευρωπαϊκή ρύθμιση, επιβάλλοντας διαφάνεια και έλεγχο. Έτσι, θα ήταν εντελώς διαφορετικές οι διαστάσεις του προβλήματος στη χώρα μας αλλά και της ευρωπαϊκής κρίσης.

Αυτά λέγαμε τότε στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Και αλλού. Η συντηρητική όμως Ευρώπη έδινε μικρή σημασία.
Τώρα όλοι ανακαλύπτουν τους φορολογικούς παραδείσους.
Έχουν γι” αυτά, σημαντικές ευθύνες οι Ευρωπαίοι εταίροι μας.

Το ζήτημα όμως, είναι άλλο.
Εμείς τι κάνουμε;
Πού είναι οι δικές μας τομές με το παρελθόν;
Πού είναι η φυγή στο μέλλον;

Φίλες και φίλοι,

Όση απαισιοδοξία δημιουργεί το πολιτικό σκηνικό, τόση αισιοδοξία βρίσκω προσωπικά στον κόσμο.
Τώρα που η δημαγωγική σκόνη κατακάθεται, τώρα που οι μύθοι καταρρίπτονται από την ίδια την ιστορία, έχει δημιουργηθεί πιστεύω μία κρίσιμη μάζα στην ελληνική κοινωνία για να ολοκληρωθεί η τομή με το παρελθόν.

Βρίσκω αισιοδοξία σε όσους πιστεύουν ότι, το ζήτημα δεν είναι η «Μεταμνημονιακή Ελλάδα» αλλά η απελευθερωμένη «Μεταπελατειακή Ελλάδα» Μια Ελλάδα των αξιών αντί των προνομίων.
Η αποτίναξη των πελατειακών αντιλήψεων, νοοτροπιών και συμπεριφορών, που μας οδήγησε στο Μνημόνιο.

Βρίσκω αισιοδοξία σε όσους πιστεύουν ότι, όραμα πλέον της ελληνικής οικογένειας για το παιδί της πρέπει να είναι η σταδιοδρομία σε έναν τομέα της οικονομίας υγιή και βιώσιμο, που γεννά συνεχώς ευκαιρίες, όχι η πάση θυσία θεσούλα στο δημόσιο.

Βρίσκω αισιοδοξία σε όσους συζητάνε, προτείνουν, τσακώνονται, ενδιαφέρονται για το πώς θα παράξει αυτή η ευλογημένη χώρα και η αποκεντρωμένη περιφέρεια, υγιώς νέο πλούτο.

Βρίσκω αισιοδοξία σε όσους πιστεύουν ότι, χωρίς Παιδεία της προκοπής, της κριτικής σκέψης και της καινοτομίας, δεν πρόκειται να βγούμε ουσιαστικά ποτέ από την κρίση, ούτε θα έχουμε ποτέ βιώσιμη ανάπτυξη.

Βρίσκω αισιοδοξία σε όσους αγαναχτούν, ακόμα κι αν δεν μας ψήφισαν ποτέ, με τα πισωγυρίσματα στη Διαύγεια, στην απονομή ελληνικής ιθαγένειας σε παιδιά νομίμων μεταναστών και σε όλες τις μεταρρυθμίσεις που προωθήσαμε τη διετία 2009-2011.

Σε όσους επιζητούν κανόνες για όλους, ακόμα κι αν συνεπάγονται απώλεια κάποιων δικών τους προνομίων.

Σε όλους εκείνους που πιστεύουν ότι, τώρα είναι η ώρα να δημιουργήσουμε μια πολιτεία δημοκρατική, συμμετοχική, με διαφάνεια και λογοδοσία.

Βρίσκω αισιοδοξία στους νέους που παίρνουν πρωτοβουλίες, στην κοινωνία των πολιτών, στο διαδίκτυο, στα start-ups – τις καινοτόμες και εξωστρεφείς επιχειρήσεις.

Σε όσους τολμούν να πουν, τέρμα στο πελατειακό κράτος, τέρμα στους ασφυκτικούς εναγκαλισμούς με τα κατεστημένα και τα παρασιτικά συμφέροντα, τέρμα στις χαριστικές ρυθμίσεις για τραπεζίτες επιχειρηματίες και μιντιάρχες.

Βρίσκω αισιοδοξία σε όσους αισιοδοξούν και είναι διατεθειμένοι να κάνουν κάτι για όσα πιστεύουν, ξεκινώντας από τους ίδιους.

Βρίσκω όμως αισιοδοξία και στα χιλιάδες στελέχη του ΠΑΣΟΚ, τους συμπολεμιστές μου, που άντεξαν στα δύσκολα, όπως ο Συμεών.

Είπα και στην Κρήτη πριν λίγες μέρες, ότι ο πολιτικός μας χώρος έχει το καλύτερο στελεχιακό δυναμικό.

Στελέχη που έζησαν τις αλήθειες, σήκωσαν την Ελλάδα στις πλάτες τους την κρίσιμη ώρα, και το σημαντικότερο, είναι περήφανοι για αυτό.
Έχουμε έργο και πολιτικές επιλογές που κάθε μέρα δικαιώνονται ακόμα κι από αυτούς που μας πολεμούσαν.
Όταν κάποια στιγμή διαβούμε τον κάβο, αυτό θα οφείλεται στην προσπάθεια των Ελλήνων και στο Κίνημά μας.
Στο Κίνημα που δεν το έβαλε στα πόδια, όταν οι άλλοι πηδούσαν από το καράβι.
Στο Κίνημα που δεν οχυρώθηκε πίσω από την άρνηση των άλλων για να κάνει το καθήκον του απέναντι στην Πατρίδα.
Πού την κρίσιμη στιγμή ήταν εκεί για την Πατρίδα.
Γιατί το ΠΑΣΟΚ ιδρύθηκε για να υπηρετεί την πατρίδα, όχι η πατρίδα το ΠΑΣΟΚ.

Ακόμα κι αν μερικοί στο Κίνημά μας δυσκολεύονται να το αναγνωρίσουν.
Ή ντρέπονται να το υπερασπιστούν.

Και αφήνουν αυτούς που μας λοιδωρούσαν να καρπώνονται τον δικό μας αγώνα.

Αλλά το θέμα, δεν είναι η δικαίωσή μας.
Ποτέ δεν ήταν.

Το θέμα είναι να σταθεί η χώρα στα πόδια της.

Και θα σταθεί γερά στα πόδια της, όχι όταν βγει από το μνημόνιο, αλλά όταν θα είμαστε σίγουροι ότι δεν θα χρειαστεί ποτέ ξανά Μνημόνιο.

Γιατί θα έχει συντελεστεί η τομή με το παρελθόν.

Σας ευχαριστώ.